Είναι τόσο απαίσιοι !!!

Σήμερα ακούσαμε ,κάποιον ,άθλιο της Ε.Ε που δυστυχώς φαίρεται πολύ ευμετάβλητα ,δηλαδή "πηγαίνει και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ...",'οπου διαμαρτύρεται γιατί δεν μειώνουμε τις συντάξεις και άλλο ,καιγιατί δεν απολύουμε στην ανεργε'ια και άλλους  κ.α
Με λίγα λόγια,διαμαρτύρονται γιατί σταμάτησε η εξ;αθλείωση του λαού μας.
Σύντομα και άλλοι λαοί θα αντισταθούν.
Μέχρι τότε κουράγιο πατριώτες.
Λίγα είναι τα ψωμιά τους.Τα βλέπει ο Θεός αυτά
Χ Γιώργος Παπαθανασίου
Αρχιεπισκοπή Ευρώπης

Le célibat des prêtres, important mais pas essentiel

• Share on print
• Share on email
• More Sharing Services
•  
  ...

OPINIONS

Monseigneur De Kesel, le nouvel évêque de Bruges, a donc remis en débat la question du célibat des prêtres. Enfin ! Depuis Jésus lui-même, il y a place pour une véritable vocation au célibat dans l’Eglise et dans le Royaume. En toute liberté et non par décret institutionnel, comme ce fut décidé au Latran. Ce concile (1123-1139) répondait à une demande de cette époque, venue de la base. Mais les temps ont changé et les attentes des communautés chrétiennes également.

Mariage et célibat sont deux vocations, richement complémentaires, sans supériorité de l’une ou de l’autre. On peut d’ailleurs faire le choix du célibat et le vivre dans la droiture et la continence, pour des raisons humanitaires, artistiques, scientifiques, voire politiques, ou encore familiales. Dans le registre religieux, il proclame clairement que "la quête inlassable du Dieu vivant justifie le don de sa vie", ainsi que le dit Mgr Dagens d’Angoulême à propos des moines de Tibhirine dont le film exceptionnel "Des hommes et des dieux" porte à l’écran le destin héroïque.

Le célibat consacré rappelle aussi que nous sommes appelés à un amour toujours plus large et pas seulement à celui fondé sur les liens du sang ou sur le sentiment amoureux.

Ce n’est pas à la question de la pédophilie qu’il faut lier celle du célibat presbytéral - ce ne fut qu’une occasion, plutôt malheureuse d’ailleurs - mais à celle du "fonctionnement" des communautés chrétiennes. L’Eglise, durant les siècles de chrétienté, a trop été vécue du haut vers le bas, "top down", dit-on actuellement. Or, le Concile Vatican II (1962-1965) a voulu que l’on reparte, de la "base", du Peuple de Dieu - "bottom up", "La meilleure et la pire des choses que le prêtre dans une communauté", ai-je pu dire récemment lors d’une homélie de jubilé. C’est qu’en effet un prêtre "trop performant" risque de démobiliser la communauté. Les croyants réduisent alors la vie chrétienne à un spectacle liturgique bien organisé qui permet de remplir son devoir dominical. Je caricature, bien sûr. Or, le spectacle, ce n’est pas le prêtre, c’est une communauté dont on puisse dire : "Voyez comme ils s’aiment". La tentation du prêtre, c’est aussi de se déployer en hiérarchie et de retourner à une Eglise pyramidale. Le danger est en effet toujours que le service se pervertisse en prise de pouvoir. Le prêtre n’est pas celui qui fait tout et décide de tout, mais qui veille à ce que tout soit fait, au nom de Jésus Christ, et que les décisions soient prises dans la ligne de l’Evangile.

Le prêtre est cependant bel et bien essentiel à la structure de l’Eglise, telle que la perçoit la tradition catholique. Ainsi que le dit un théologien, l’Eglise est structurée dans un rapport "quelques-uns/tous", les quelques-uns étant l’évêque, assisté par les prêtres pour les communautés plus petites (les diacres maintenant la communauté en état de service). Le prêtre a donc une place constitutive, celle du service de la "présidence" au nom du Christ. Or, il y a trop de communautés qui en sont privées, ou qui doivent se contenter de prêtres de passage. Si celui-ci est essentiel, n’y a-t-il pas là contraction ?

Ne devrait-on pas dès lors changer le mode et les critères de recrutement ? Les fidèles ne pourraient-ils pas avoir part à l’appel ? Je rêve donc de communautés chrétiennes plus vivantes, qui se prennent en charge elles-mêmes pour dessiner ensemble une parabole du Royaume. Qu’en leur sein, des hommes - mariés ou non - soient appelés par la communauté - vox populi, vox Dei - la voix du peuple est celle de Dieu -, avec la reconnaissance de l’évêque, bien sûr, à être le signe sacramentel du Christ qui rassemble les siens.

Il ne s’agirait plus d’être prêtre dès le plus jeune âge (c’est déjà de moins en moins fréquent), mais à un moment donné, d’être choisi par la communauté. "Celui qui préside à tous doit être élu par tous", disait le pape saint Léon. On retrouvera ainsi le sens profond du mot presbuteros (en grec : l’ancien). C’est vers la quarantaine ou cinquantaine, en effet, que l’on serait appelé à ce service ordonné sacramentel - bénévole ou à charge de la communauté -, après avoir mené à bien sa vie conjugale, familiale, professionnelle. Il faudra bien sûr veiller à mettre en place de nouvelles filières de formation. Quel serait le rôle du prêtre ? "Commentateur" de l’Ecriture et "ministre" des sacrements", il a trois charges essentielles, estime Mgr Rouet, archevêque de Poitiers (1) : aider les laïcs à relire, à la lumière de l’Evangile, les choix qu’ils font et les décisions qu’ils prennent pour la communauté; être l’homme de la communion; relancer la mission.

Dans une société érotisée à l’extrême, ce message du célibat demeure cependant important et même n’en est que plus urgent. Je regrette donc aussi le tarissement de la vocation des moniales et des moines, des religieuses et des religieux. Dans son dernier livre, l’abbé Pierre, tout en reconnaissant n’avoir pas toujours été fidèle, redit, lui aussi, le sens de son célibat choisi librement : "En ce qui me concerne, si j’avais été marié ou engagé dans une relation affective particulière, je n’aurais jamais pu faire ce que j’ai fait. Ma vocation réclamait une disponibilité totale. Je suis d’ailleurs convaincu qu’il est nécessaire qu’existent dans l’Eglise des prêtres mariés, et des prêtres célibataires qui puissent se consacrer totalement à la prière et aux autres" (2).

La prière, c’est-à-dire sa dimension mystique. Le célibat consacré atteste donc que Dieu peut - à sa façon - combler un cœur humain, le couple n’étant pas le seul lieu d’épanouissement. Xavier Lacroix, théologien laïc de Lyon, affirme avec vigueur que la sexualité n’est pas le tout de l’homme. "Chacun de nous n’est pas qu’une moitié de couple; chacun a sa vocation, sa destinée, sa liberté. C’est pourquoi le célibat, volontaire ou non volontaire, la continence et la virginité ont un sens." Et, il ajoute : "Le chrétien ose affirmer que le coït n’est pas le point culminant des relations humaines, alors que, bien souvent, c’est ainsi que notre culture se le représente. Plus fondamental que le lien amoureux ou l’amour conjugal est l’amour fraternel". Cela aussi mérite d’être entendu.

(1) Albert Rouet, "La chance d’un christianisme fragile", Bayard 2001, pp. 171-172.

(2) Abbé Pierre, avec Frédéric Lenoir, "Mon Dieu pourquoi ?", Plon 2005, p.28.

Titre et sous-titre sont de la rédaction.

Μερικές εξηγήσεις ,...

Σε πολλές προγενέστερες αναρτήσεις μου ,ξακαθάρισα τις θέσεις μου σχετικές με τις συμπεριφορές πολιτικών σε βάρος του λαού.Και βέβαια ,είναι υπόλογοι για την εξαθλίωση του λαού μας.Ξεκαθάρισα ,ότι ως καθολικός κληρικός ,αναγνωρίζω ,τον ΄Αγιο Πατέρα σαν την κορυφή της Εκκλησίας μας πάνω στη γή,και βέβαια ατομικά ασπάζομαι τις αρχές του στο ζήτημα αυτό.
Η κοινή θέση είναι ότι ,η άκρατη  φιλελεύθερη οικονομία,είναι φονική για τους λαούς .
Τώρα άν κάποιοι αχρείοι ,κατασκευάζουν σενάρια ,πως είμαι κομμουνιστής -σοσιαλιστής κ.α,αυτό αφορά αυτούς.
΄Εχουμε διακυρήξει πώς ,ο οδηγός και οι θέσεις μας διέπονται  απο τον Λόγο του Θεού ώς εκφράζεται από την Αγία Γραφή.Αν λοιπόν ο Θείος τούτος Λόγος μας οδηγεί στην κομμουνιστική αριτερά ,τότε είμαστε κομμουνιστές βέβαια .΄Ομως η Ιστορία και τα πρόσφατα γεγονότα άλλα καταμαρτυρούν.
Αρνούμαι να συζητήσω με την αχρειότητα και την ποταπότητα.
Σε αυτή την ποταπότητα έχουμε συναντήσει πολλά ουρλιαχτά ,είτε ,μια και είμαστε Καθολικοί ,είμαστε φραγκοπαππάδες ,αιρετικοί σχισματικοί κλπ.Από την άλλη αν τα κακώς κείμενα μέσα στην Εκκλησία είναι απορριπτέα από την κουλτούρα και ηθική μου ενοχλούν -τότε αυτό με κρατά ουσιαστικά αδιάφορο.
Το δικαίωμα στην άποψη πρέπει να είνα σεβαστό.
Το πέρασμα μου από την υπερ-συντηρητική πλευρά της Καθολικής πίστης ουσιαστικά μου άφησε ανεξίτηλα σημάδια και ενοχές.Σήμερα δεν μπορώ να ανεχθώ τέτοιες θέσεις και φωνές ,όταν περνούμε μια μετα-μοντέρνα εποχή.Σήμερα οι νέοι μας θύμματα αυτής της τυραννίας,καταφεύγουν σε άλλα κράτη μετανάστες ,εκεί που τους τονίζουν ,την "απρέπεια " της πατρίδας τους ,αυτοί που ουσιαστικά κατέστησαν απρεπή,και αυτοί που μένουν ,καταλείγουν εκεί που οι εφιάλτες ζούν.
Σήμερα ,ο κλήρος πρέπει να μετασχηματισθεί σε μιά μαχόμενη κοινωνία κληρικών.Να παύσουμε τα βιώνουμε το " ϊδιο ".Να βλέπουμε την αλήθεια κατάματα.
Δεν είναι δυνατόν σήμερα ,ο κλήρος να πράττει και να λειτουργεί μέσα από ανίερες συμμαχίες μιας διεφθαρμένης εξουσίας ,απολαμβάνοντας ,τα κέρδη από τα χρυσία τους και την σιγουριά του κρατικοδιαίτου υπαλλήλου.Δηλ.μια διπλή ,εισφορά στα οικονομικά τους ,όταν ο λαός πεινά και διαλύεται.
Σήμερα με έχουν διαλύσει ,οι έννοιες των  "ισμών ",που δυστυχώς μέσα σε αυτό το μοτο-γκρόσο ,μαζί με τους άλλους ορισμούς υπάρχεικαι ο Χριστιανισμός ,ο τυπολατρικός χριστιανισμός ο ανούσιος ,ο χωρίς Χριστό Χριστιανισμός.Μαζί με τα  άλλα ,λειτουργεί και υπάρχει αρνητικά .
Ο Χριστιανισμός που πέφτει μακρυά από την πίστη στον Χρισυτό,είναι και αυτός μια "ιιστική" θεωρία που δεν διαφέρει ,με τον κακώς εφαρμοσμένο κομμουνισμό,σοσιαλισμό,κλπ.Μέσα στην ίδια αμφισβήτηση ,ευρίσκονται όλοι.
Πως τοποθετείται κάποιος ιδεολογικά ,θεολογικά κλπ.Απόδε΄χεται την πίστη του στην θρησκεία του στα ιδανικά του.Παράδειγμα ο Κομμουνιστής απόδέχεται το μαρξισμό μέσα από τον διαλεκτικό υλισμό ,που εφαρμόζεται με τις εφαρμοστικές τάσεις ,των Λενιν -Στάλιν Μαο κλπ.,από την άλλη ο Χριστιανός με Χριστό εφαρμόζει κατά γράμμα τον Χριστό και την διδασκαλία του.
Δεν ανακατεύονται αυτά τα πράγματα ,είναι ξεκάθαρα και ωρισμένα  σε αρχές ,παράδοση - ιστορία και δυστυχώς και αίμα -άδικο αίμα,και ο χριστιανισμός χωρίς Χριστό δεν υστερεί σε αυτό
Το αίμα που χύθηκε -το άδικο αίμα από τις Σταυροφορίες ,την Ιερά δήθεν Εξέταση ,τις δολοφονίες των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων κλπ,δεν υστερεί με τα εγκλήματα του Στάλιν και του Μάο κ.α.
Μέσα στην μαύρη ιστορία ανείκουν και οι δυο τάσεις ,και έχουν κάτι κοινό,διέπονται άγονται και φέρονται από τον διάβολο.
Λοιπόν λίγα τά λόγια και αντε ας δουλέψουμε εκεί που ο Θεός μας ζητά .Μέσα στο ανθρώπινο`,μέσα στην συμπόνοια,ας βιώσουμε το Πάθος Του για αγάπη .
Ας αναστηθούμε μαζί Του

Χ Γιώργος Παπαθανασίου
Αρχιεπίσκοπος
Επισκοπή Ευρώπης

Η λατρεία του εμπορεύματος

Γιώργος Καστρινάκης

(ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ)  

Μια στίλβουσα όψη μετάλλου θα θελήσει – μάταια – να πλανέψει το βλέμμα.

Τα πράγματα είναι όμορφα – οι φωτογραφίες τους (ακόμα και όταν προβαίνουν επαγγελματικά άψογες) γιατί δεν είναι; Γιατί δεν μας αγγίζουν καν στο ελάχιστο, γιατί δεν μας χαρίζουν την παραμικρή συγκίνηση, γιατί μας αφήνουν παγερά ασυμμέτοχους;

 

Το ανέλπιστο δώρο μιας οπτικής εγγραφής είναι ότι, στην περίπτωσή της, η τεχνική μάς αποκαλύπτει την παγίδα της: Όποτε η αποτύπωση των δεδομένων είναι απολύτως ακριβής τότε, περισσότερο από κάθε άλλη περίπτωση, κινδυνεύει να αποβεί άψυχη! Εμπράγματη  υπόμνηση  πως  ό τ α ν  ε ι σ π ρ ά τ τ ο υ μ ε  τ α  α ν τ ι κ ε ί μ ε ν α  α υ τ ο ύ σ ι α  δ ε ν  γ ε μ ί ζ ο υ μ ε :  α δ ε ι ά ζ ο υ μ ε. Μ’ άλλα λόγια: Τα ίδια τα πράγματα δεν επιζητούν ένα βλέμμα που μένει ενεό – δηλαδή υποτάσσεται –  ενώπιον της μορφής τους. Επιζητούν ένα βλέμμα που τά μεταμορφώνει – δηλαδή, δ ι α λ έ γ ε τ α ι  με το περιεχόμενό τους.

Το ότι οι διαφημιστικές εμβολές μάς κατακλύζουν (κυριολεκτικά, τεμαχίζουν το χρόνο και οριοθετούν το οπτικό μας πεδίο) είναι η φυσική απόρροια του β λ έ μ μ α τ ο ς που, εκ προοιμίου, έχουν κατορθώσει να αποκομίσουν. Η αποφασιστική στιγμή ήταν όταν επιλέξαμε ν α  α ν τ λ ή σ ο υ μ ε  τ η  χ α ρ ά  α π ό  τ α  π ρ ά γ μ α τ α  –  α ν τ ί  τ ω ν  π ρ ο σ ώ π ω ν . «Δημογραφικό» ονομάζεται, κωδικοποιημένα, το πρόβλημα που αναδύεται στον τόπο της συγκεκριμένης αυτής ιεράρχησης: Περισσότερες κηδείες παρά βαπτίσεις – για να στοιχειοθετείται και ληξιαρχικά πότε ένας τόπος επιταχύνει προς θάνατον.

Η διαφήμιση, στο επόμενο βήμα, αναλαμβάνει απλώς να περιγράψει το αντικείμενο (το χρηστικό εργαλείο) ως αυτό που έχει αποβεί: ως  π η γ ή  τ ω ν  σ η μ α σ ι ώ ν .

Στη μακρά διάρκεια, ένας πολιτισμός που κατανοεί το εμπόρευμα ως ιερό επίκεντρο, ως φ ε τ ί χ, δεν θα μπορούσε να μην ολοκληρωθεί στη φετιχοποίηση του άπαντος εμπορίου: Στην καταξίωση της ελευθερίας της αγοράς (η οποία υποδηλώνει την αφαίρεση της ελευθερίας του ανθρώπου) ή – για να τό αποδώσουμε με εγκαταλελειμμένους όρους – στον  καπιταλισμό.  Ως ανώτατο στάδιο της εξέλιξής του...

Κάποτε – μέχρι πρότινος – βέβαια, τίθονταν πολιτικά αιτήματα που διερευνούσαν τις δυνατότητες μιας εναλλακτικής οικονομικής δόμισης. Εκφέρονταν σε τόνους επαγγελίας, μάλιστα, μιας νέας τότε κοσμογονίας! Σήμερα έχει γίνει πια αντιληπτό ότι, διά του καθ’ όλου πολιτικού πειράματος, το παγιωμένο πολιτισμικό  πρότυπο ψ η λ ά φ η σ ε, απλώς, τ α  ό ρ ι ά  τ ο υ – τα οποία πιστοποιήθηκαν να συμπίπτουν με εκείνα του εμπορίου... Προκειμένου λοιπόν να (μην) τεθεί εξ υπαρχής το ερώτημα περί πολιτισμού, απαλείφεται διά βίου κάθε πολιτική διερώτηση – ως υπέρτατος, κιόλας, ριζοσπαστισμός.

Κατά βάθος η (σύστοιχη της προγενέστερης νεύρωσης: «τα πάντα είναι πολιτική») ανένδοτη απώθηση της εποχής μας – δηλαδή των νέων παιδιών – προς την πολιτική ζωή, αντανακλά μια πολιτιστική αναδίπλωση: Δεν επιτρέπει να ξανατεθούν ο ι  ε ρ ω τ ή σ ε ι ς  τ ι ς  ο π ο ί ε ς, αυτή, δ ε ν  ε ί ν α ι  σ ε  θ έ σ η  ν α  α π α ν τ ή σ ε ι. Σημειωθήτω ότι η επιδεικτικά βίαιη εκφραστική των “προοδευτικών” media εναντίον των πολιτικών στελεχών, της ίδιας ακριβώς καθήλωσης υπεραμύνεται. Επισυνάπτοντας και μια δόση εκδίκησης, μάλιστα, προς όσους δεν αξιώθηκαν να παραγάγουν την «αλλαγή» (δηλαδή τον συν-κλονισμό της πλήξης μας) όπως, τα ίδια, τήν είχαν προαναγγείλει: Ως συσκευασμένο μεγαλείο και ετοιμοπαράδοτη εποποιία! Αφορμή λαχειοφόρου, εν τέλει, αυτοθαυμασμού…

Η πολιτική στράτευση ήταν το ύστατο στοίχημα ότι την επίζηλη θέση θα διατηρήσουν τα Νοήματα – έναντι των Προϊόντων. Μ ε τ έ χ ο ν τ α ς  υ π ό  τ ο υ ς  ό ρ ο υ ς  τ ω ν  δ ε ύ τ ε ρ ω ν  ω σ τ ό σ ο : Ιστορικός Υλισμός δεν ονομάστηκε η παραίτηση, επακριβώς, του νοήματος από τον εαυτό του;

Μόνη κοινωνική ελπίδα, πια, η κατανάλωση: έσχατη Πράξη της Ιστορίας! «Βιομηχανία της Διαφήμισης» δεν είναι παρά το «Μνημείο» της οριστικής, ήδη, κατάκτησης από τα προϊόντα μιας τοπιογραφίας απουσιών...

Ο πολιτισμός που μάς περικλείει δείχνει να καταφάσκει, πλέον, στη μοίρα του: Εκσυγχρονισμός είναι – εξ ορισμού – η Πρόοδος. Των πραγμάτων.

(1996)

 

ΥΓ: Ιδού εν τέλει που, από το 2009 και δώθε, το γνωρίζουμε ότι ο εκσυγχρονισμός (δηλαδή, ο περιορισμός του Νοήματος μέσα στον Χρόνο) δεν ισοδυναμεί με την πρόοδο, καν, των πραγμάτων.

Οι Τρεις Ιεράρχες και η συνάντηση Χριστιανισμού κι Ελληνισμού*

π. Δημήτρης Μπαθρέλλος

 

Συγκεντρωθήκαμε απόψε στο χώρο αυτό, για να τιμήσουμε τη μνήμη των τριών Ιεραρχών: του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, των ανθρώπων δηλαδή εκείνων οι οποίοι δικαιολογημένα θεωρούνται ως οι προστάτες της παιδείας, ή, πιο συγκεκριμένα, των ελληνικών και χριστιανικών γραμμάτων. Ο αποψινός εορτασμός οφείλεται στη βαθύτατη επίδρασή των τριών Ιεραρχών στην παιδεία, και γενικότερα στην πνευματική πορεία του ελληνισμού και του χριστιανισμού. Το ότι όμως τους εορτάζουμε και τους τιμάμε, και μάλιστα με τόσο μεγάλη λαμπρότητα, φανερώνει και τη δική μας πίστη σε δύο πράγματα. Πρώτον στην αξία της παιδείας, όχι μόνο, ή ενδεχομένως, όχι τόσο ως απόκτησης χρήσιμων για την επαγγελματική και οικονομική μας αποκατάσταση τεχνικών δεξιοτήτων, αλλά και ως καλλιέργειας του όλου ανθρώπινου προσώπου. Της παιδείας την οποία υπηρετούν οι εκπαιδευτικοί μας, και προς την οποία δικαιολογημένα προσανατολίζονται οι ελπίδες μας για το μέλλον. Δεύτερον, ο αποψινός εορτασμός φανερώνει την πεποίθησή μας πώς ο συνδυασμός ελληνικής παιδείας και χριστιανικής πίστης που πραγματοποίησαν οι τρεις Ιεράρχες αποτελεί πολύτιμη παρακαταθήκη και για τη σύγχρονη εποχή. 

   Σε τι όμως, πιο συγκεκριμένα, συνίσταται η συμβολή των τριών Ιεραρχών; Ποια είναι η σημασία της όχι μόνο για την Ελλάδα του χθες, αλλά και για την Ελλάδα του 21ου αιώνα, όπως επίσης και για ολόκληρη την σημερινή ανθρωπότητα; Το ερώτημα αυτό είναι καίριο, διότι, εάν η μελέτη της ζωής και του έργου των τριών Ιεραρχών έχει κάποια αξία και για μάς σήμερα, δεν είναι επειδή θα μάς ικανοποιήσει ενδεχομένως κάποια ιστορική περιέργεια σχετικά με το παρελθόν μας, αλλά επειδή μπορεί, και στη σημερινή εποχή, να μάς διευκολύνει στο να κατανοήσουμε καλύτερα το Θεό, τον κόσμο και τον ίδιο τον εαυτό μας, και να πάρουμε κάποια χρήσιμα μηνύματα για το μέλλον μας.

Στην αποψινή ομιλία μου δεν πρόκειται να αναφερθώ με λεπτομέρειες στη ζωή και το έργο των τριών Ιεραρχών. Πληροφορίες για το θέμα αυτό μπορεί εύκολα να αντλήσει ο καθένας μας ανατρέχοντας σε κάποιο βιβλίο βυζαντινής ιστορίας ή ακόμα και σε κάποια εγκυκλοπαίδεια. Θα ήθελα αντιθέτως να εστιάσω την προσοχή μας στη συμβολή των τριών Ιεραρχών όσον αφορά την πραγματικά κοσμοιστορική συνάντηση ελληνισμού και χριστιανισμού, μια συνάντηση που σε μεγάλο βαθμό πραγματοποιήθηκε αλλά και ωρίμασε στην εποχή τους, δηλαδή στον τέταρτο μετά Χριστόν αιώνα, και η οποία καθορίζει την ιστορία μας και τη ζωή μας μέχρι και σήμερα.

 

   Ο χριστιανισμός, όπως γνωρίζουμε, προήλθε από την πολιτιστική και θρησκευτική μήτρα του ιουδαισμού. Ο Χριστός ήταν ο Μεσσίας για τον οποίο είχαν μιλήσει οι προφήτες, αυτός τον οποίον ανέμενε επί αιώνες ο λαός της Παλαιάς Διαθήκης ως σωτήρα και λυτρωτή. Μετά το θάνατο του Χριστού, την Ανάστασή του και την Πεντηκοστή, η πρώτη χριστιανική Εκκλησία συγκροτείται στην πόλη των Ιεροσολύμων και αποτελείται από εξ ιουδαίων χριστιανούς, οι οποίοι εξακολουθούσαν να πηγαίνουν στις Ιουδαικές συναγωγές, και να λατρεύουν το Θεό στον ιουδαικό Ναό των Ιεροσολύμων. Ήδη βέβαια, όπως γνωρίζουμε, πολύ πριν από τη γέννηση του Χριστού ο ιουδαισμός είχε έρθει σε επαφή με τον ελληνισμό – να θυμίσω σχετικά την περίφημη μετάφραση της Παλαιάς Διαθήκης στα ελληνικά τον τρίτο αιώνα προ Χριστού, η οποία είναι γνωστή ως η μετάφραση των εβδομήκοντα, και η οποία παραμένει ως σήμερα το επίσημο κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ωστόσο, παρά τις ιουδαικές του καταβολές, ο χριστιανισμός επρόκειτο πολύ σύντομα να βγει από τα στενά όρια του Ιουδαισμού και να απευθυνθεί σε ολόκληρη την οικουμένη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η χριστιανική πίστη ήταν κάτι το καινούργιο, που είχε από την αφετηρία του, παγκόσμια, οικουμενική προοπτική. Ο Θεός των χριστιανών είναι Θεός όλων των ανθρώπων, θέλει, όπως μάς λέει το ευαγγέλιο, όλοι οι άνθρωποι να σωθούν και να έλθουν στην επίγνωση της αλήθειας. Ο ίδιος ο Χριστός, μετά την Ανάστασή του, είπε στους αποστόλους του, ‘πορευθέντες εις τον κόσμον άπαντα κηρύξατε το Ευαγγέλιον πάση τη κτίσει’, πηγαίνετε να κηρύξετε το Ευαγγέλιο σε ολόκληρο τον κόσμο. Πιστοί στην εντολή του Χριστού, οι πρώτοι μαθητές του πολύ σύντομα μετέφεραν το χριστιανικό μήνυμα έξω από τα εθνικά, θρησκευτικά, και γεωγραφικά όρια του ιουδαισμού. Για λόγους όμως που είναι γνωστοί μόνο στην πρόνοια του Θεού, η χριστιανική πίστη δεν εξαπλώθηκε ιδιαίτερα, για παράδειγμα, στη νότια Αφρική ή την ανατολική Ασία. Αντιθέτως, ήδη από τις πρώτες μεταχριστιανικές δεκαετίες, η χριστιανική Εκκλησία εξαπλώνεται με ιδιαίτερη επιτυχία στον λεγόμενο Ελληνορωμαικό κόσμο. Στον κόσμο αυτό η ελληνική γλώσσα, φιλοσοφία, τέχνη, και θρησκευτικότητα ήταν κυρίαρχες. Ο χριστιανισμός επρόκειτο να συναντήσει τον ελληνισμό, μέσα από μια συνάντηση σωτήρια για τον δεύτερο και γόνιμη για τον πρώτο. 

   Οι τρεις πρώτοι βέβαια χριστιανικοί αιώνες ήταν αιώνες αργής και μαρτυρικής ανάπτυξης της χριστιανικής Εκκλησίας, την οποία συγκλόνιζαν κατά καιρούς τοπικοί ή γενικότεροι διωγμοί. Αυτοί ήταν οι αιώνες όχι τόσο της θεολογικής μαρτυρίας όσο του χριστιανικού μαρτυρίου, της μέχρι θανάτου δηλαδή πιστότητας στην ευαγγελική αλήθεια. Από τον τέταρτο όμως αιώνα και μετά, καθώς ο χριστιανισμός καταρχάς νομιμοποιείται και στη συνέχεια μετατρέπεται σε επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας, ο ελληνισμός και ο χριστιανισμός, τα δύο αυτά κορυφαία πολιτιστικά και θρησκευτικά ρεύματα της εποχής, έρχονται σε στενότερη επικοινωνία, και μάλιστα μέσα σε ένα κόσμο εθνικής, πολιτιστικής, γλωσσικής, και θρησκευτικής πανσπερμίας, ο οποίος δεν διαφέρει ίσως από την άποψη αυτή και τόσο πολύ από τον δικό μας. 

 

   Έχουν διατυπωθεί τρεις βασικές θεωρίες σχετικά με τη συνάντηση ελληνισμού και χριστιανισμού και τα αποτελέσματά της. Η πρώτη είναι γνωστή ως ‘εξελληνισμός του χριστιανισμού’, και η πατρότητά της ανήκει στον Αντολφ φον Χάρνακ, τον μεγαλύτερο Γερμανό Εκκλησιαστικό Ιστορικό του 19ου και των πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, μέσα από τη συνάντησή του με τον ελληνισμό, ο χριστιανισμός αλλοτριώθηκε, υποτάχθηκε σε ελληνικές φιλοσοφικές και θρησκευτικές κατηγορίες σκέψης και πράξης, και έχασε την αυθεντικότητά του. Θα πρέπει κατά συνέπεια ο χριστιανισμός, έστω και τώρα, να απαλλαγεί από τις επιδράσεις αυτές, και να ανακαλύψει το ‘απλό Ευαγγέλιο’ που κατά τη γνώμη του Χάρνακ κήρυξε ο Ιησούς Χριστός. 

   Η θεωρία αυτή, παρά τον εσφαλμένο χαρακτήρα της και τις ακρότητές της, μάς επισημαίνει δύο σημαντικά πράγματα. Πρώτον τους τεράστιους κινδύνους που συνεπαγόταν για το χριστιανισμό η συνάντηση με ένα τόσο βαρυσήμαντο πολιτιστικό μέγεθος όπως ο ελληνισμός. Αρκεί να θυμίσουμε εδώ ότι πολλές χριστιανικές αιρέσεις οφείλονταν σε αρνητικές επιδράσεις της ελληνικής φιλοσοφίας. Δεύτερον, η θεωρία αυτή μάς βοηθά να συνειδητοποιήσουμε το πόσο βαθιά ‘ελληνικός’ έγινε ο χριστιανισμός. Ελληνικός όχι με την αρνητική έννοια της νόθευσης του χριστιανικού μηνύματος, όπως υποστήριξε ο Χάρνακ, αλλά με την έννοια της χρησιμοποίησης πολλών ελληνικών πολιτιστικών στοιχείων για την έκφραση και τη διάδοσή του. Πράγματι, οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν και γράφουν στη γλώσσα της εποχής, δηλαδή την ελληνική, γνωρίζουν και χρησιμοποιούν την ελληνική φιλοσοφία και ορολογία για να διατυπώσουν τα χριστιανικά δόγματα, διαπρέπουν ως εκκλησιαστικοί ρήτορες χάρις στην άρτια εκπαίδευσή τους στην ελληνική ρητορική, δίνουν σε αρχαιοελληνικές εορτές καινούργιο χριστιανικό περιεχόμενο, αξιοποιούν την αρχαιοελληνική τέχνη. Οι μεγάλοι Πατέρες δεν κινήθηκαν μέσα σε ένα θρησκευτικό γκέτο, ούτε ενδιαφέρονταν να συγκροτήσουν μια φυγόκοσμη κλειστή χριστιανική σέκτα. Γνώριζαν και ζούσαν τον κόσμο ο οποίος τους περιέβαλε. Χρησιμοποίησαν τη βαθύτατη ελληνική τους παιδεία για να απευθυνθούν, όχι μόνο στους απλούς ανθρώπους, αλλά και στα μεγαλύτερα και πιο ανοιχτά και προοδευτικά πνεύματα της εποχής τους. 

 

   Η δεύτερη θεωρία σχετικά με τη συνάντηση ελληνισμού και χριστιανισμού υποστηρίζει ότι τον τέταρτο μετά Χριστόν αιώνα πραγματοποιήθηκε ένα είδος εναρμόνισης, δηλαδή λίγο πολύ αρμονικής σύνθεσης μεταξύ των δύο αυτών μεγεθών. Η θεωρία αυτή μάς είναι αρκετά γνωστή και οικεία. Η αδυναμία της βρίσκεται κυρίως στο ότι παραβλέπει και αποσιωπά το γεγονός ότι μεταξύ ελληνισμού και χριστιανισμού δεν υπήρχαν μόνο συνθέσιμα στοιχεία αλλά και αγεφύρωτες αντιθέσεις. Στην πραγματικότητα, μεταξύ τους δεν υπήρξε μόνο σύνθεση αλλά και αντίθεση. 

   Και η θεωρία όμως αυτή, παρά τις αδυναμίες της, μάς βοηθά να καταλάβουμε κάτι πολύ σημαντικό για τον τρόπο με τον οποίο ο χριστιανισμός προσέγγισε τον ελληνισμό. Ο τρόπος αυτός χαρακτηριζόταν από μια διάθεση πρόσληψης των όποιων θετικών στοιχείων του ελληνισμού. Είναι γνωστό ότι στο κλασσικό έργο του Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων, ο Μέγας Βασίλειος προτρέπει τους νέους να προσεγγίζουν την κλασσική ελληνική παιδεία όπως οι μέλισσες τα λουλούδια. Οι μέλισσες παίρνουν από τα άνθη το νέκταρ ενώ αφήνουν παράμερα ό,τι άχρηστο και βλαβερό. Το ίδιο θα πρέπει λοιπόν να κάνουν και όσοι προσεγγίζουν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Η διαδικασία αυτή δεν είναι εύκολη, ούτε ενδεχομένως ακίνδυνη, προυποθέτει όμως την πεποίθηση ότι μπορεί κανείς να αντλήσει ωφέλιμα στοιχεία από την ελληνική παιδεία, αλλά κατ’ επέκταση και από κάθε πνευματικό και πολιτιστικό μέγεθος. Ο χριστιανισμός ήταν και πρέπει να παραμείνει ανοιχτός προς κάθε τι θετικό, έστω και αν αυτό προέρχεται από χώρους, φαινομενικά τουλάχιστον, ξένους προς αυτόν.

 

   Η τρίτη σχετική θεωρία έχει ερμηνεύσει τη συνάντηση ελληνισμού και χριστιανισμού ως ‘εκχριστιανισμό του ελληνισμού’ – η φράση ανήκει σε ένα μεγάλο ορθόδοξο θεολόγο του 20ου αιώνα, τον αείμνηστο πατέρα Γεώργιο Φλωρόφσκυ. Σύμφωνα με τον Φλωρόφσκυ, ο ελληνισμός, μέσα από τη συνάντησή του με τον χριστιανισμό, αναθεώρησε αρκετές από τις αρχές του, και μεταμορφώθηκε, ασπαζόμενος τη χριστιανική πίστη. Αυτή η θεωρία νομίζω ότι εκφράζει με επιτυχία την καλή αλλοίωση που υπέστη ο ελληνισμός μέσα από το βάπτισμά του στη χριστιανική πίστη και ζωή. 

 

   Στο σημείο αυτό όμως τίθεται το ερώτημα, σε τί ακριβώς διέφερε ο ελληνισμός από τον χριστιανισμό; Τι το καινούργιο και προφανώς συγκλονιστικό κόμισε ο χριστιανισμός στους Έλληνες, ώστε αυτοί να αποφασίσουν να γίνουν χριστιανοί; Στα πλαίσια της αποψινής ομιλίας, θα περιοριστώ σε τρία μόνο βασικά σημεία της χριστιανικής διδασκαλίας: τη θεολογία, τη διδασκαλία δηλαδή για το Θεό, την κοσμολογία, τη διδασκαλία δηλαδή για τον φυσικό κόσμο, και την ανθρωπολογία, τη διδασκαλία δηλαδή για τον άνθρωπο. 

 

Ξεκινώ λοιπόν με τη θεολογία.

 

   Η αρχαία ελληνική θρησκεία είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο, το οποίο δεν μπορούμε να παρουσιάσουμε στα περιορισμένα πλαίσια της ομιλίας μας χωρίς τον κίνδυνο να περιπέσουμε σε απαράδεκτες γενικεύσεις. Δεν θα ήταν όμως άστοχο, νομίζω, να κάνουμε μια βασική διάκριση μεταξύ της αρχαίας ελληνικής λαικής θρησκευτικής πίστης, της πίστης λόγου χάρη στο ολυμπιακό δωδεκάθεο από τη μια μεριά, και από την άλλη μιας πιο ραφιναρισμένης θρησκευτικής και φιλοσοφικής αντίληψης, όπως αυτή που συναντάμε για παράδειγμα στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Δεν θα αναφερθώ στην πρώτη, την πολυθειστική δηλαδή μορφή της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, διότι οι αδυναμίες της είναι νομίζω εμφανείς. Αρκεί να θυμίσω ότι πολλοί από τους ίδιους τους Έλληνες, ήδη προ του χριστιανισμού και ανεξάρτητα από αυτόν, είχαν ασκήσει σ’ αυτή την πολυθειστική θρησκεία σκληρή κριτική, ενώ κάποιοι άλλοι είχαν καταφύγει ευρύτατα στην αλληγορική ερμηνεία των ιστοριών από τη ζωή των αρχαίων ελληνικών ‘θεών’, στην προσπάθειά τους να διασώσουν το κύρος και την αξιοπρέπειά τους. Τί γίνεται όμως με τον αρχαιοελληνικό φιλοσοφικό μονοθεισμό; Σε τι διαφέρει ο Θεός του Πλάτωνα ή του Αριστοτέλη από τον χριστιανικό Θεό;

   Για να το καταλάβουμε αυτό θα πρέπει ίσως να φέρουμε στο νού μας το γνωστό σε όλους μας απολυτίκιο των τριών Ιεραρχών. Με τη φράση ‘τους τρεις μεγίστους φωστήρας της τρισηλίου θεότητος’, το απολυτίκιο μάς θυμίζει τη συμβολή των μεγάλων αυτών πατέρων στη διαμόρφωση του δόγματος της Αγίας Τριάδος. Σύμφωνα με το δόγμα αυτό, ο Θεός είναι ένας, αλλά ταυτόχρονα και τριαδικός, Πατέρας, Υιός, και Άγιο Πνεύμα.    Σε τι διαφέρει αυτός ο Τριαδικός Θεός από το Θεό της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας;

   Δεν θα ήταν, νομίζω, υπερβολή να πούμε ότι ο θεός και του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη ήταν ένας θεός απρόσωπος και μόνος. Ο μεν θεός του Πλάτωνα ήταν λίγο πολύ ταυτόσημος με την ιδέα του αγαθού, ο δε θεός του Αριστοτέλη προσδιορίζεται ως ‘το πρώτο κινούν ακίνητο’ και ως ‘νόησις νοήσεως’, ένας θεός δηλαδή που δεν έχει ιδιαίτερη επικοινωνία με τον κόσμο, ένας θεός μάλλον απασχολημένος με τον εαυτό του, ένας θεός προς τον οποίο στρέφονται οι άλλοι, χωρίς όμως αυτός να στρέφεται προς κανέναν άλλο εκτός από τον ίδιο του τον εαυτό. Αντιθέτως, ο Χριστιανικός Θεός είναι προσωπικός και Τριαδικός. Ο Θεός Πατέρας γεννάει τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα ‘αχρόνως και αγαπητικώς’. Ο χριστιανικός Θεός δεν είναι μια ψυχρή και απρόσωπη μονάδα, αλλά μία τριάδα προσώπων που βρίσκονται μεταξύ τους σε σχέσεις αγαπητικής κοινωνίας. 

   Το γεγονός ότι στο χριστιανικό Θεό έχουμε τρία πρόσωπα δεν σημαίνει ότι ο Θεός αυτός παύει να είναι ένας Θεός. Αλλά και η ενότητα του χριστιανικού Θεού δεν καταργεί την ύπαρξη και τη διαφορετικότητα των τριών προσώπων. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι, στο Χριστιανικό Θεό, ενότητα και διαφορετικότητα των προσώπων, αγάπη και ελευθερία, συνυπάρχουν. Ο Τριαδικός Θεός μάς αποκαλύπτει ότι η αγάπη σέβεται την προσωπική ετερότητα, αλλά και ότι η προσωπική ετερότητα με τη σειρά της δεν αντιμάχεται την ενότητα και την αγάπη. 

   Ο Χριστιανικός λοιπόν Θεός είναι Θεός προσωπικός, Θεός ελευθερίας αλλά και αγάπης. Και είναι αυτή ακριβώς η αγάπη του Θεού που στη συνέχεια στρέφεται προς τον κόσμο και προς τον άνθρωπο. Αλλά αυτό μάς φέρνει στο δεύτερο κρίσιμο σταυροδρόμι της συνάντησης ελληνισμού και χριστιανισμού, που έχει να κάνει με το δόγμα της δημιουργίας του κόσμου. 

 

   Η αρχαία ελληνική σκέψη και ζωή ήταν σε μεγάλο βαθμό προσανατολισμένη προς το φυσικό κόσμο. Η παρατήρηση του κόσμου και ο θαυμασμός γι’ αυτόν αποτελούσαν βασικό συστατικό του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. Οι Έλληνες γενικά θεωρούσαν ότι όλα μέσα στο σύμπαν βρίσκονταν σε θαυμαστή αρμονία, την οποία ενέπνεε και συγκροτούσε κάποιος λόγος, κάποια δηλαδή δύναμη που γινόταν κατανοητή άλλοτε ως δύναμη θεική, άλλοτε ως δύναμη κοσμική, και άλλοτε πάλι ως δύναμη θεική και κοσμική ταυτόχρονα. Αυτό όμως που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι στην αρχαία ελληνική σκέψη ακόμη και ο θεός αποτελούσε κατά κάποιο τρόπο μέρος, τμήμα αυτής της κοσμικής συμπαντικής ενότητας. Θεός και κόσμος εκλαμβάνονται ως περίπου ισότιμοι. Για παράδειγμα ο κόσμος υπάρχει προαιωνίως, όπως και ο Θεός. Ο θεός–δημιουργός που εμφανίζεται, λόγου χάρη, στον Τίμαιο του Πλάτωνα, δεν δημιουργεί στην πραγματικότητα τον κόσμο, αλλά απλώς τον μορφοποιεί με βάση αφενός προυπάρχουσα ύλη και αφετέρου προυπάρχουσες ιδέες. Έτσι ο Θεός δεν είναι ανεξάρτητος και ελεύθερος από τον κόσμο, αλλά κατά κάποιο τρόπο δεσμευμένος από την πρώτη ύλη του κόσμου και από τις ιδεατές του μορφές, οι οποίες υπάρχουν ανεξάρτητα από τη θέληση και την αγάπη του Θεού. 

   Αντίθετα, οι τρεις Ιεράρχες τονίζουν τη βιβλική διδασκαλία ότι ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο από το μηδέν, δηλαδή από το τίποτα, από το μη ον. Αυτή η φαινομενικά απλή ίσως παρατήρηση εμπερικλείει δύο πολύ μεγάλες αλήθειες. Πρώτον επισημαίνει την απόλυτη ελευθερία του Θεού. Ο Θεός δεν εξαρτάται από τον κόσμο. Είναι πραγματικά Θεός, δηλαδή απόλυτα ελεύθερος και απόλυτα παντοδύναμος. Εκφράζει όμως την ελευθερία και την παντοδυναμία του ως αγάπη. Δημιουργεί τον κόσμο και τον άνθρωπο από αγάπη. Δημιουργεί για να κάνει τον άνθρωπο κοινωνό της δικής του ζωής, της δικής του αγάπης, ευτυχίας και ελευθερίας. Και όχι μόνο δημιουργεί, αλλά και φροντίζει διαρκώς τον κόσμο και ιδιαίτερα τον άνθρωπο, τον οποίο θεωρεί πάντοτε παιδί του, ακόμη και όταν αυτός δεν ανταποκρίνεται στην αγάπη του. 

 

   Η διαφοροποίηση της βιβλικής σκέψης των τριών Ιεραρχών από την αρχαιοελληνική κοσμολογία έχει βαθύτατα υπαρξιακό χαρακτήρα. Η ύπαρξη για το χριστιανισμό δεν είναι προιόν ανάγκης αλλά δώρο αγάπης και ελευθερίας. Ο κόσμος υπάρχει, όχι διότι δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αλλά διότι κάποιος τον έφερε στην ύπαρξη ελεύθερα και αγαπητικά. Όλοι εμείς υπάρχουμε επειδή μάς αγαπά ο Θεός. Και εφόσον η ύπαρξη είναι δωρεά, οδηγεί σε ευχαριστία. Δεν είναι τυχαίο που το κεντρικό μυστήριο της Εκκλησίας μας, το οποίο τελούμε σε κάθε Θεία Λειτουργία, είναι ακριβώς το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Στίς ευχές της Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, τις οποίες μέχρι σήμερα τελούμε στις Εκκλησίες μας, ευχαριστούμε το Θεό γιατί μάς έφερε στη ζωή. Σε μία από αυτές τις ευχές, απευθυνόμενος προς το Θεό, ο Χρυσόστομος γράφει:, ‘Συ γαρ εξ ουκ όντων εις το είναι ημάς παρήγαγες, και παραπεσόντας ανέστησας πάλιν, και ουκ απέστης πάντα ποιών, έως ημάς εις τον ουρανόν ανήγαγες και την βασιλείαν σου εχαρίσω την μέλλουσαν.’ Διότι εσύ από την ανυπαρξία μάς έφερες στην ύπαρξη, και όταν πέσαμε λόγω της αμαρτίας, πάλι μάς σήκωσες, και δεν απομακρύνθηκες από κοντά μας, κάνοντας τα πάντα, έως ότου μάς ανέβασες στον ουρανό και μάς χάρισες τη μελλοντική σου βασιλεία’. Αυτή η ευχή ευχαριστεί το Θεό, όχι μόνο διότι μάς έφερε στην ύπαρξη από το μη ον, αλλά και διότι, παρά τα δικά μας λάθη, εκείνος δεν έπαψε, και δεν παύει ποτέ να μάς αγαπά, και να κάνει τα πάντα για τη σωτηρία μας. Το γεγονός ότι η ύπαρξη του κόσμου οφείλεται στην αγάπη του Θεού, μάς βοηθά να καταλάβουμε ότι η ζωή μας δεν κυβερνάται από τις τυφλές και απρόσωπες δυνάμεις της τύχης, της ειμαρμένης, του κακού, του παραλόγου, ή ακόμα και των φυσικών νόμων, αλλά εξαρτάται πρωτίστως από την πρόνοια του Θεού. Το κακό και το παράλογο υπάρχουν, αλλά τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο δεν τον έχουν εκείνα, τον έχει η αγάπη του Θεού.

 

   Με τις παραπάνω όμως παρατηρήσεις έχουμε ήδη οδηγηθεί στο τρίτο κομβικό σημείο συνάντησης ελληνισμού και χριστιανισμού, το οποίο έχει να κάνει με τον ίδιο τον άνθρωπο. Σύμφωνα με τη βιβλική και πατερική θεολογία, κάθε άνθρωπος, ο καθένας από μάς, είναι όχι απλώς σημαντικότερος από ολόκληρο τον κόσμο, αλλά και εικόνα του ίδιου του Θεού. Είναι προικισμένος με δύο βασικά ιδιώματα του Θεού, στα οποία ήδη αναφερθήκαμε, δηλαδή την ελευθερία και την αγάπη, αλλά έχει επίσης και τη σπουδαία δυνατότητα να γίνει όμοιος με το Θεό. Η ομοίωση με το Θεό δεν σημαίνει βέβαια την υποτίμηση ή την εξαφάνιση του ανθρώπου, αλλά, αντιθέτως, τη σωτηρία του, μέσα από την ένωσή του με το Θεό. Σημαίνει στην πραγματικότητα την αξιοποίηση όλων των ανθρωπίνων χαρισμάτων στον ύψιστο δυνατό βαθμό, σημαίνει τη μεγαλύτερη δυνατή κατάφαση της ανθρώπινης αξίας και της ανθρώπινης ζωής. 

 

   Σύμφωνα όμως με τη χριστιανική διδασκαλία, ο Θεός προίκισε τον άνθρωπο και με ένα ακόμα δώρο, το δώρο της αθανασίας. Πράγματι, δεν θα είχε νόημα αυτή η ζωή, αν όλα τελείωναν τόσο σύντομα με το θάνατο. Το δώρο της αθανασίας, που απορρέει από την ανάσταση του Χριστού, ανυψώνει αφάνταστα τον άνθρωπο, δίνει στην ύπαρξή του αιώνια αξία. Η αθανασία αυτή ωστόσο δεν είναι απλώς και μόνο αθανασία της ψυχής, αλλά συγχρόνως και ανάσταση του σώματος, αιώνια ζωή του όλου ανθρώπου. Πόσο μεγάλη διαφορά υπάρχει και εδώ ανάμεσα στον ελληνισμό και τον χριστιανισμό! Όταν, για παράδειγμα, στον Άρειο Πάγο ο Απόστολος Παύλος μίλησε στους Έλληνες για τη σωματική ανάσταση του Χριστού, οι ακροατές του κατά κάποιο τρόπο τον χλεύασαν, λέγοντάς του ‘ακουσόμεθά σου και πάλιν’, θα σε ακούσουμε ξανά. Η σωματική ανάσταση του Χριστού προοιωνίζεται τη σωματική ανάσταση όλων των ανθρώπων, αλλά οι ακροατές του Αποστόλου Παύλου δεν φαίνεται ότι ήταν διατεθειμένοι να αναστηθούν και να ζήσουν αιώνια με το σώμα τους. Οι Έλληνες ακροατές του Παύλου επιθυμούσαν ίσως την αθανασία της ψυχής, προφανώς όμως όχι και την ανάσταση και αθανασία του σώματος, το οποίο συχνά θεωρούνταν όχι ως σύντροφος αλλά ως φυλακή της ψυχής. 

   Μια τέτοια όμως αντίληψη δεν μπορούσε να σταθεί με τον απαιτούμενο σεβασμό απέναντι στο ανθρώπινο σώμα και στην ψυχοσωματική ενότητα και ακεραιότητα του όλου ανθρώπινου προσώπου. Είναι γνωστό, για παράδειγμα, ότι ο μεν Πλάτωνας θεωρούσε δυνατή τη μετενσάρκωση της ψυχής μετά το θάνατο σε άλλα σώματα. Αυτό όμως σημαίνει την υποτίμηση του συγκεκριμένου ανθρώπινου σώματος ως αναπόσπαστου στοιχείου του συγκεκριμένου ανθρώπινου προσώπου. Σημαίνει τελικά υποτίμηση του ίδιου του ανθρώπινου προσώπου ως συγκεκριμένης, μοναδικής και ανεπανάληπτης ψυχοσωματικής ενότητας. Όταν αγαπάμε ένα πρόσωπο, το σύζυγό μας, το παιδί μας, τους γονείς μας, τους μαθητές μας, ή κάποιο φίλο μας, αγαπάμε όχι μόνο την ψυχή τους αλλά και τη σωματική παρουσία τους. Τους αγαπάμε όχι μόνο ως ψυχές ή μόνο ως σώματα – αλλοίμονο εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο – τους αγαπάμε ως ανθρώπους. Και ο άνθρωπος δεν είναι μόνο ψυχή ή μόνο σώμα αλλά μαζί και τα δύο. Αθανασία του ανθρώπου σημαίνει αθάνατη ζωή και του σώματος και της ψυχής στην ενότητά τους. Έτσι μάς έπλασε και έτσι μάς αγαπά ο Θεός, και έτσι εμείς οι άνθρωποι αγαπάμε ο ένας τον άλλο. 

   Εάν όμως ο Πλάτωνας υποτιμούσε το ανθρώπινο πρόσωπο με το να παραθεωρεί τη σωματική διάσταση της ανθρώπινης μοναδικότητας, ο Αριστοτέλης πήγαινε ένα βήμα παραπέρα, υποστηρίζοντας ότι κάθε συγκεκριμένος άνθρωπος μετέχει στην αθανασία κυρίως μέσω της διαιώνισης του είδους του. Όχι ο συγκεκριμένος άνθρωπος λοιπόν, αλλά το ανθρώπινο είδος, αυτό διαιωνίζεται και έτσι μετέχει στην αθανασία. Πόση διαφορά υπάρχει και εδώ από τη χριστιανική διδασκαλία! Θα ήταν πράγματι πολύ μικρή παρηγοριά για τον άνθρωπο που έχασε κάποιον δικό του να του πούμε ‘μην στενοχωριέσαι, αυτό που έχει σημασία είναι ότι επιβιώνει η ανθρωπότητα’. Η επιβίωση της ανθρωπότητας έχει φυσικά τη δική της αξία, αλλά δεν μπορεί ποτέ να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο της αθανασίας των μοναδικών και ανεπανάληπτων προσώπων και εικόνων του Θεού που τη συναποτελούν, δηλαδή του καθενός από μάς. 

   Τη μεγάλη αξία κάθε ανθρώπινου προσώπου, για την οποία μίλησαν επανειλημμένα οι τρεις Ιεράρχες, την ανέδειξε πρώτος με την ενσάρκωση, τη διδασκαλία του και τη ζωή του ο ίδιος ο Χριστός. Ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος, για να τονίσει τη μοναδική και ανεπανάληπτη αξία κάθε ανθρώπου. Έγινε παιδί, για να μάς φανερώσει την αξία κάθε παιδιού, το οποίο δικαιούται την αμέριστη αγάπη και τον απόλυτο σεβασμό μας. Γεννήθηκε και έζησε σε μία χώρα υπόδουλη στο Ρωμαίο κατακτητή, για να θυμίζει στους κατακτητές όλων των εποχών ότι αυτοί τους οποίους έχουν υποτάξει εξακολουθούν να παραμένουν παιδιά του Θεού. Σε νηπιακή ηλικία ξενιτεύτηκε στην Αίγυπτο, για να μάς θυμίζει την αξιοπρέπεια του πρόσφυγα και του ξενιτεμένου. Σταυρώθηκε, για να μάς δείξει ότι δεν υπάρχει τίποτε σημαντικότερο στη ζωή από το να θυσιαζόμαστε από αγάπη για τους ανθρώπους. Ταύτισε τον εαυτό του όχι τόσο με τους μεγάλους και τους δυνατούς αυτού του κόσμου, αλλά με τους ελάχιστους, με αυτούς δηλαδή που έχουν κατεξοχήν ανάγκη την αγάπη μας. Μάς δίδαξε ότι όποιος ευεργετεί τον ξένο, τον άρρωστο, τον φυλακισμένο, τον πεινασμένο, και τον γυμνό, ευεργετεί στο πρόσωπό του τον ίδιο το Θεό, του οποίου κάθε άνθρωπος είναι εικόνα, ενώ, αντίθετα, όποιος αμαρτάνει απέναντι στον οποιοδήποτε άνθρωπο αμαρτάνει τελικά απέναντι στον ίδιο το Θεό.

 

   Αυτές υπήρξαν, με δυο λόγια, μερικές από τις βασικές ζυμώσεις τις οποίες βίωσε ο ελληνισμός μέσα από τη συνάντησή του με το χριστιανισμό. Γνώρισε τον αληθινό Θεό της προσωπικής, αγαπητικής, Τριαδικής κοινωνίας. Κατανόησε τον κόσμο αλλά και την ίδια του την ύπαρξη ως δωρεά του αγαπώντος Θεού. Είδε τέλος κάθε ανθρώπινο πρόσωπο ως εικόνα του Θεού, ως αξία μοναδική, για την οποία ο ίδιος ο Θεός έγινε άνθρωπος, σταυρώθηκε και αναστήθηκε, χαρίζοντάς μας την αιώνια ζωή. 

 

   Τιμούμε τους τρεις Ιεράρχες διότι συνέβαλαν αποφασιστικά στην πραγματοποίηση των παραπάνω ζυμώσεων. Οι τρεις αυτές προσωπικότητες ήταν Έλληνες και εγκρατείς κάτοχοι της ελληνικής παιδείας. Η προσωπική τους όμως συνάντηση με το Χριστό, τούς άλλαξε τη ζωή. Χωρίς να απαρνηθούν την ελληνική τους ταυτότητα, την μεταμόρφωσαν κάτω από το φώς της χριστιανικής αλήθειας. Με τη θεολογία τους βοήθησαν τον ελληνισμό να διατηρήσει όλα τα θετικά του στοιχεία, τη δίψα για την ομορφιά και την αλήθεια, την επιθυμία για το φιλόσοφο βίο, το ενδιαφέρον για τα κοινά, την αγάπη για την αρετή, το σύνδεσμο της επιστήμηs με την αρετή για την κατάκτηση της σοφίας. Ταυτόχρονα όμως οι τρεις αυτοί Πατέρες κόμισαν και μία νέα αντίληψη για το Θεό, τον κόσμο και τον άνθρωπο, όπως αναφέραμε παραπάνω. Ο ελληνισμός ελεύθερα ασπάστηκε αυτή τη μεγαλειώδη θεολογία, έγινε χριστιανικός ελληνισμός, και δημιούργησε έναν απαράμιλλο πνευματικό πολιτισμό με διαχρονική και πανανθρώπινη αξία.

 

   Αλλά η θεολογία των τριών Ιεραρχών δεν ήταν απλώς μια θεωρητική και αφηρημένη διδασκαλία˙ ήταν μια πραγματικότητα ζωής, την οποία μπορούσε κανείς να γνωρίσει και να βιώσει μέσα στην Εκκλησία, συναντώντας τους αδελφούς του και τον κοινό μας Πατέρα. Οι Έλληνες μετεστράφηκαν όχι μόνο διότι γνώρισαν τη χριστιανική διδασκαλία αλλά και διότι την είδαν εφαρμοσμένη ως πράξη ζωής. Οι τρεις Ιεράρχες, τους οποίους σήμερα τιμάμε, δίδαξαν και διδάσκουν όχι μόνο με τη θεολογία τους αλλά και με τη ζωή τους. Δεν ήταν άνθρωποι μόνο των λόγων αλλά και των έργων. Δεν ήταν μόνο μεγάλοι θεολόγοι, αλλά και μεγάλοι άγιοι. Ο Μέγας Βασίλειος για παράδειγμα, προτού γίνει μοναχός, μοίρασε τη μεγάλη περιουσία του στους φτωχούς, δείχνοντάς μας ότι η ευτυχία δεν βρίσκεται στα χρήματα, και ότι τα χρήματα στην πραγματικότητα ανήκουν σε εκείνους που τα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από εμάς. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος περιφρονούσε τα αξιώματα. Δεν δίστασε να παραιτηθεί από τη θέση του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και Προέδρου της Δευτέρας Οικουμενικής Συνόδου, όταν έκρινε ότι αυτό εξυπηρετούσε την ειρήνη και την ενότητα της Εκκλησίας, και τούτο, διότι έβλεπε τα αξιώματα ως ευκαιρίες, όχι εξουσίας και προσωπικής προβολής, αλλά ταπεινής και σταυρικής διακονίας. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος χρησιμοποιούσε το απαράμιλλο ρητορικό του χάρισμα, όχι για να κολακεύει και να εξαπατά το λαό με σκοπό την απόκτηση προσωπικής δύναμης, αλλά ως εργαλείο για να εκφράζει τον παρήγορο και ζωογόνο λόγο του Θεού. Δεν δημαγώγησε για να αποκτήσει πολιτική δύναμη, αλλά και δεν δίστασε, όταν χρειάστηκε, να ελέγξει ακόμα και την ίδια την Αυτοκράτειρα. Γνώριζε ο Άγιος ότι η Εκκλησία δεν πρέπει να στοχεύει στην απόκτηση πολιτικής εξουσίας, αλλά και δεν ξεχνούσε ότι είναι χρέος της ενίοτε να θυμίζει στους φορείς αυτής της εξουσίας το πραγματικό τους καθήκον, που είναι η ευσυνείδητη και σύμφωνη με το θέλημα του Θεού ζωή και διακονία των ανθρώπων τους οποίους έχουν ταχθεί να υπηρετούν. Τέλος και οι τρεις Ιεράρχες με τα έργα τους και τη ζωή τους θυμίζουν σε όλους μας, κληρικούς, εκπαιδευτικούς, φορείς πολιτικής εξουσίας, γονείς κλπ. ότι δεν υπάρχει τίποτε σημαντικότερο στο οποίο θα μπορούσε να αφιερώσει κανείς το χρόνο και τις δυνάμεις του από τη φροντίδα και την καλλιέργεια των ανθρώπων. 

 

   Όπως και τον τέταρτο αιώνα, έτσι και σήμερα ο ελληνισμός βρίσκεται μπροστά σε κοσμοιστορικές εξελίξεις. Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας μετατρέπει τον κόσμο ολόκληρο σε μια γειτονιά. Ο άνθρωπος αποκτά γνωστικές και τεχνολογικές δυνατότητες αδιανόητες ακόμη και πριν από μερικές δεκαετίες. Βλέπουμε με ανακούφιση στις μέρες μας ότι ο μέσος όρος της ανθρώπινης ζωής αυξάνεται, ο πόνος που προξενούν οι αρρώστιες απαλύνεται, η πρόσβαση στη γνώση και τη δημιουργία γίνονται απόκτημα όλο και περισσότερων ανθρώπων. Ταυτόχρονα όμως παρακολουθούμε με αγωνία την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, τη βαθιά κρίση στις ανθρώπινες σχέσεις, την απομάκρυνση πολλών ανθρώπων από το Θεό. Θέτουμε όλοι νομίζω στους εαυτούς μας το ερώτημα, σε τί είδους φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον θα ζήσουν άραγε τα παιδιά μας; 

   Επιπλέον, εμείς οι Έλληνες ειδικότερα, περνάμε μια έντονη θα έλεγα κρίση ταυτότητας. Ανήκουμε στη Δύση ή στην Ανατολή; Θα πρέπει να ταυτιστούμε με την παράδοση ή, αντίθετα, να την διαγράψουμε αποφασιστικά εν ονόματι της προόδου; Είναι η παγκοσμιοποίηση απειλή ή μήπως είναι ευκαιρία; Πιστεύω ότι μία, όχι απλώς ιστορική αλλά δημιουργική προσέγγιση στην προσωπικότητα, τη ζωή, και το έργο των τριών Ιεραρχών, θα μπορούσε να μάς βοηθήσει να δώσουμε απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα. Εάν είμαστε ανοιχτοί, όχι στο παλιό ή το νέο, αλλά στο αληθινό, εάν σεβόμαστε το φυσικό περιβάλλον, όχι ως ειδωλολατρική θεότητα αλλά ως δημιούργημα του αληθινού θεού, εάν γνώμονας της ζωής μας είναι το πραγματικό μας συμφέρον, δηλαδή η καλλιέργεια σχέσεων αγάπης με τον Τριαδικό Θεό και την εικόνα του τον άνθρωπο, εάν εντασσόμαστε στην Εκκλησία, όχι απλώς για να καλύψουμε κάποιες θρησκευτικές ή εθιμικές μας υποχρεώσεις, αλλά για να συναντήσουμε και να λατρεύσουμε το Θεό και να αγαπήσουμε το συνάνθρωπο, τότε δικαιούμαστε να ατενίζουμε το μέλλον με την αισιοδοξία των παιδιών του Θεού, με την αισιοδοξία δηλαδή εκείνων που γνωρίζουν ότι ο Θεός τους αγαπά και ότι το μέλλον τους είναι στα χέρια του. Τότε, και μόνο τότε, θα μπορούμε όχι μόνο να καυχόμαστε για το παρελθόν αλλά και να ελπίζουμε βάσιμα για το μέλλον. 

 

Σάς ευχαριστώ.

 

*Η ομιλία μας αυτή οφείλει την έμπνευσή της αλλά και αρκετά στοιχεία του περιεχομένου της σε αντίστοιχη ομιλία του Μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη (Ζιζιούλα), με τίτλο ‘Ελληνισμός και Χριστιανισμός: Οι Τρεις Ιεράρχαι και η ελληνική ταυτότητα’.

Απόστολος Ζιώγας
Αξιότιμε ψηφο-φόρε,
όντας μεταξύ τύψης και απορίας ο ίδιος κι ενόσω οι πολιτικές σου προσδοκίες  ‹‹ ματώνουν την καρδιά σαν άγριο παράπονο ››[1], θέλεις σφοδρά να φροντίζουν τα οράματά σου δίχως όμως να τα εξουσιάζουν. Γνωρίζεις  πως η πολιτεία, μέσω όλων των εκφάνσεων της ζωής πασχίζει κάθε φορά να θεσπίσει τη δική της αλήθεια, ωστόσο εσύ την αγαπάς (την αλήθεια) τόσο ώστε, αν αγαπήσεις κάτι άλλο εκτός από αυτήν, επιθυμείς αυτό που αγαπάς να είναι η αλήθεια - οπότε απαιτείς από τον πολιτικό να ᾿χει τη δύναμη να θυσιάσει τις προσωπικές του φιλοδοξίες. Συνεπώς, όχι μόνο αδιαφορείς ολότελα για κάθε πολιτική που δεν μπορεί να σε συγκινήσει, αλλά  με ευκολία διαπιστώνεις  πως η ευημερία και η ευμάρεια βρίσκονται στα συνθήματα παρά στην πραγματικότητα, με ευκολία αντιλαμβάνεσαι πως άλλο πράγμα είναι η νωθρότητα , κι άλλο η νηφαλιότητα. Επομένως, η επιλογή και η ευθύνη σου ως προς το τι θα ψηφίσεις, καλό είναι να έχουν ορίζοντα αποβλέποντας σε ένα πλατύτερο νόημα που θα περιλαμβάνει ‹‹ αύρες λιτές και σώματα σαν αύρες ››[2], ένα νόημα που θα περικλείει ως αδήριτη ανάγκη κείνο το ‘’μη μνησικακεῖν’’ του αθηναίου άρχοντα Ευκλείδη το 403 π. Χ., δηλαδή το να απαγορεύεται να κατηγορείται οποιοσδήποτε για το παρελθόν του[3] . Ως ομηρικός ‹‹ εσθλός ››[4] (γενναίος, αγαθός), λοιπόν, μπορείς να αλλάζεις γνώμη, ακόμα και να σφάλλεις με την ψήφο σου, δεδομένου πως διατηρείς το δικαίωμα να το πράξεις σε μια δημοκρατία ˙ γι ᾿ αυτό και δεν θέλεις να εκλάβεις τη δημοκρατία ως το καθεστώς όπου κυκλοφορούν μονάχα τρωκτικά-απατεώνες και ωραία λόγια, αλλά αντιθέτως, ποθείς πρώτα απ ᾿ όλα το γενικό καλό αντί του ατομικού βολέματος, σβήνοντας κάθε ανομολόγητο φθόνο που μπορεί να τρώει τα σωθικά σου. Με άλλα λόγια, οφείλεις να διψάς στο να βρεις νόημα στους άλλους συνανθρώπους σου,  διότι μόνον τότε νιώθεις να οξύνεις την πολιτική σου διαίσθηση.
Αγαπητέ  υπο-ψήφιε,
σ ᾿ ένα μέλλον γεμάτο από δυνατότητες πρέπει να βλέπεις το ποτήρι μισογεμάτο, κι όχι μισοάδειο, έτσι ώστε, συνδυάζοντας αποφάσεις και πράξεις με μια μεγάλη ποικιλία από τρόπους θεώρησης των καταστάσεων, να μπορείς να παίζεις ρόλο όχι διακοσμητικό μα πρωταγωνιστικό ˙ συνάμα, έχοντας ψύχραιμη αντίληψη και στέρεη κρίση ως προς τα πράγματα, να επιδεικνύεις την ευαισθησία που αρμόζει απέναντι στη μεγαλοπρέπεια του γίγνεσθαι. Με κάθε τρόπο, φρόντισε να απομακρύνεις το στίγμα της άσκεπτης μακαριότητας που συνήθως διακρίνει τους πολιτικούς, μια και ‹‹ η νωχελική πολυτέλεια…μετατρέπει την πολιτική πράξη και την πολιτική σκέψη σε δακρύβρεχτη φιλανθρωπία, προνόμιο αυτών που, έτσι κι αλλιώς, έχουν εξασφαλισμένη μια θέση στο καράβι ››[5] . Πλέον, το να πείθεις είναι άγονο , καίριο πια είναι το να ενυδατώνεις κάθε αποξηραμένη επιφάνεια της πολιτικής σκέψης, επιζητώντας – φυσικά και αβίαστα – την αυτοκατανόηση σου, προκειμένου να μην φέρεσαι σαν ένα παιδί που έχει χάσει την αθωότητά του και το μόνο που το ενδιαφέρει είναι να βιώνει την καθημερινότητα μέσω αποκλειστικά υλικών αγαθών. Μόνον έτσι θα καταφέρεις να αποτρέψεις το κοινοβούλιο από το να γίνει οπλοστάσιο προσωπείων, αντί να είναι ο χώρος εκείνος που αφουγκράζεται εις βάθος τη ζωή των πολιτών ˙ η τελευταία είναι ζήτημα ανθρωπιάς, όχι αριθμών, κερδών ή φόρων. Άρα, να επιστρέφεις στα θαμμένα όνειρα των πολιτών την επικαιρότητα εκείνη που ποτέ δεν επικύρωσε η εποχή τους. Να έχεις την τόλμη να συναισθάνεσαι τον πόνο ακόμα κι ενός μόνο ανθρώπου όταν υποφέρει μέσα στην πολιτεία – άλλωστε, όπως λέει και ο ομηρικός Αχιλλέας (στην ραψωδία Ι της Ιλιάδας), τίποτα δεν είναι ‘’ψυχῆς ἀντάξιον’’. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αποκρυπτογραφείς, με σύνεση και επιμονή, τα ιερογλυφικά σημάδια-ενδείξει της κοινωνίας, ακυρώνοντας πάραυτα κάθε μονοδιάστατη ανάλυση των γεγονότων, υπηρετώντας μια δρώσα πολιτική, μια πολιτική δηλαδή που σχεδιάζει και σχεδιάζεται πράττοντας, απελευθερωμένη από το παρελθόν και ανοιγμένη στο μέλλον. Ως εκ τούτου, σκοπεύεις όπως ο άριστος τοξότης πολύ ψηλότερα από τον καθορισμένο στόχο ούτως ώστε να πετύχεις το κέντρο του στόχου, όταν συνακόλουθα και εν μέσω απροσδόκητων συγκυριών αντιμετωπίζεις τη ζωή στον κόσμο αποδίδοντάς της ένα πρόσωπο  χαμογελαστά γνώριμο, διότι ξέρεις (όπως λέει και ο Καστοριάδης) πως ‘’κι αν πράττεις πραγματικά, τότε πράττεις διαφορετικά’’.
Σημειώσεις

[1] Στέλιος Ράμφος, Η λογική της παράνοιας, εκδ. Αρμός, σελ.200

[2] Γιάννης Βαρβέρης, Ο άνθρωπος μόνος, εκδ. Κέδρος, 2^η εκδ., σελ.12

[3] Βλ. Αριστοτέλης, Αθηναιων Πολιτεια, 39,6

[4] Ιλιάδα, Ο, 187-193

[5] Γεράσιμος Βώκος, Επιφυλλίδες, εκδ. Άγρα, σελ.77
πηγή: Αντίφωνο

Λαέ μου, μην Νικιέσαι, μην Απελπίζεσαι, Μετανόησε, Αναστήσου και Επαναστάτησε....

Γιώργος Παύλος

 

Λαέ μου εμείς σε προδώσαμε, εμείς το ιερατείο των δήθεν και των μορφωμένων,  εμείς το ιερατείο των τραπεζών και του χρήματος, της πολιτικής  και των κομμάτων, εμείς το ιερατείο των πανεπιστημίων και της εκπαίδευσης, της οικονομίας, της τεχνολογίας, της γνώσης, της δημοσιογραφίας, της θρησκείας, της τέχνης και της διανόησης, εμείς όσοι νεκρώσαμε τις ψυχές και τις καρδιές μας, όσοι χάσαμε το φώς και λατρεύουμε το σκοτάδι, όσοι γίναμε υποκριτές, όσοι γίναμε ανόητοι, όσοι χάσαμε την ανθρώπινη αρετή, την  ευαισθησία και αισθαντικότητα, την εντιμότητα, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, όσοι γίναμε τυφλοί και νομίζουμε πώς βλέπουμε. Όσοι κλειστήκαμε στην φυλακή του εγώ μας και ξεχάσαμε τους άλλους δίπλα μας και γύρω μας.

Λαέ μου γιατί αφήνεις να σε φονεύσουν; Γιατί αργείς να ακούσης και να δεις τα σημεία των καιρών;

Λαέ μου ήρθε η ώρα για να ξαναγίνεις ο Εαυτός σου, Ο Ωραίος και Γενναίος Έλληνας. Ήρθε η Ώρα να σηκωθείς και να πολεμήσεις, να αγωνιστείς και πάλι για την Ελευθερία σου, τη Δημοκρατία σου, την  Ανεξαρτησία σου, την Τιμή και την Αξιοπρέπειά σου. Αλλά και για όλο τον κόσμο και για όλη την ανθρωπότητα που διώκεται και φονεύεται σήμερα  για άλλη μία φορά. Που ξαναβυθίζεται στην βαρβαρότητα των μεγάλων κέντρων εξουσίας και των υποκριτών, στη βαρβαρότητα των εμπόρων των Εθνών, των παγκόσμιων τραπεζών και των πουλημένων ηγετών, των αδίστακτων προδοτών που κλέβουν τον ιδρώτα των λαών και πίνουν το αίμα των ανθρώπων. Αυτών που θεωρούν πώς μόνον αυτοί είναι άνθρωποι και ότι  δικαιούνται να λεηλατούν, να  τυραννούν και να ληστεύουν όλη την ανθρωπότητα και να την οδηγούν στην εξαθλίωση, στη φτώχεια, στη  σύγκρουση, στον πόλεμο, στον μαζικό αφανισμό και τον όλεθρο. Αυτών που προωθούν την παγκόσμια τρομοκρατία για να αποσταθεροποιήσουν τον πλανήτη.

Σήμερα η βία και η τρομοκρατία αποτελούν τα προεόρτια του τρίτου παγκόσμιου πολέμου που ετοιμάζεται συστηματικά  για να ολοκληρώσει το έργο των δύο προηγούμενων και να οδηγήσει την ανθρωπότητα σε έναν πρωτοφανή μεσαίωνα. Σήμερα από τα μεγάλα κέντρα εξουσίας χρηματοδοτούνται και ποδηγετούνται οι κάθε λογής τρομοκράτες, τζιχαντιστές, ναζιστές ή οποίοι άλλοι για να επικρατήσει χάος και έτσι η ανθρωπότητα να αποδεχτεί την παγκόσμια και απανθρωποποιημένη κολεκτίβα ανθρωπομάζας, κάτι σαν την φάρμα των ζώων του Όργουελ ή κάτι ακόμη χειρότερο. Και εν μέσω όλων αυτών η Ελλάδα κι ο Ελληνικός λαός υπέρμαχος της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της ανθρωπιάς και της αξιοπρέπειας των ανθρώπων και των λαών, πρέπει  να αφανιστεί, να μην υφίσταται. Η Ελλάδα που τα έβαλε και αντιστάθηκε σε κάθε μορφή δουλείας και τυραννίας από παλιά μέχρι σήμερα σταυροφορίες, οθωμανισμούς, ισλαμισμούς, φασισμούς και ότι άλλο, πρέπει τώρα να σβήσει από τον χάρτη της Ευρώπης και να γίνει για τούς παγκόσμιους αποικιοκράτες και εμπόρους των εθνών μία ακίνδυνη ανθρωπομάζα, ένα μείγμα λαών , φυλών, θρησκειών χωρίς εθνική οντότητα και υπόσταση.

 Λαέ μου, ακριβέ μου, μάρτυρα των αιώνων και των χιλιετηρίδων, μάρτυρα της Αλήθειας, τού Καλού και του Ωραίου, μην απελπίζεσαι μην νικιέσαι, μετανόησε και Αναστήσου. 

Εσύ  λαέ μου και καρδιά  μου, καημέ μου και χαρά μου, εσύ εγέννησες τον Πολιτισμό και την Ανθρωπιά, εσύ εγέννησες το Φιλότιμο, την Ευγένεια και την Αρχοντιά, εσύ την Τραγωδία, την Ποίηση, την Φιλοσοφία και την Επιστήμη, τη Θεολογία και τον Έρωτα του ωραίου και του καλού και του αληθούς, τη Δημοκρατία και την Πόλη, το Πρόσωπο, την Επανάσταση  και την Ελευθερία. Εσύ λαέ μου και ομορφιά μου έφερες το φώς και τον Ήλιο  στον άνθρωπο, εσύ εδίδαξες την ισότητα, την αδελφοσύνη και την φιλία όλων των λαών και όλων των ανθρώπων, εσύ εσυνάντησες και υποδέχτηκες τον Θεό και την Ανάστασή Του, εσύ έκτισες Παρθενώνες και Άγια Σοφιά, εσύ έφτιαξες γλώσσες και τέχνες θεϊκές, εσύ εσμίλευσες σε μάρμαρα αθάνατες και θεϊκές μορφές, εσύ εξύπνισες και ανόρθωσες τον άνθρωπο. Εσύ λαέ μου θυσιάστηκες για να είναι ελεύθερος όλος ο κόσμος, στις Θερμοπύλες, στις Σαλαμίνες, στην Πόλη, στο Σούλι, στο χάνι της Γαβριάς. Εσύ τα έβαλες με γίγαντες και τέρατα, τους αρχαίους και τους νέους βάρβαρους, Ασιάτες, Σταυροφόρους, Οθωμανούς και Γερμανούς, φασίστες και προδότες του ανθρώπου κάθε εποχής.   

Ωραίε Έλληνα, εσύ που πάντα ήσουν παιδί στην καρδιά και στο πνεύμα, εσύ που είχες πάντα ως φίλο την αρετή και που δεν είχες ποτέ εχθρό άλλο πέρα από την κακία και την τυραννία. Εσύ πού δίδαξες σε όλο τον κόσμο τη φιλοξενία και την τιμή του κάθε  ανθρώπου, εσύ που έφτιαξες το δημοτικό τραγούδι, εσύ που τετρακόσια χρόνια υπέμεινες και έσωζες την ψυχή σου, την γλώσσα σου, την πίστη σου, την τιμή σου, τον πολιτισμό σου, εσύ που έκανες όλη η ανθρωπότητα να σε θαυμάζει και να έρχεται στο πλευρό σου σύμμαχος, σήκω και ζώσου με την πίστη και τον έρωτα της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας και της Ζωής.

 

Έλληνες της Ελλάδας και  του κόσμου, της απανταχού ομογένειας των Ελλήνων ακούστε! 

Στην Ελλάδα συντελείται ένα πρωτοφανές  έγκλημα. Ένα ιστορικό πολιτικό, κοινωνικό, πνευματικό, πολιτιστικό, ανθρωπιστικό έγκλημα. Στην Ελλάδα σήμερα συντελείται μία σιωπηλή Γενοκτονία, μία αφανής αλλά συστηματική  Εθνοκάθαρση, μία αντικατάσταση των Ελλήνων με άλλες φυλές και άλλους λαούς. Σε δέκα, είκοσι το πολύ χρόνια οι έλληνες της Ελλάδας θα έχουν εξοντωθεί και θα αποτελούν μία ελάχιστη μειονότητα. Η Ελληνική γεωγραφία θα έχει κομματιαστεί και θα έχει διαμοιραστεί. 

Οι έλληνες στην Ελλάδα θεωρούνται κακούργοι και ανεπιθύμητοι που πρέπει να εξοντωθούν όπως οι Εβραίοι στην ναζιστική Γερμανία. Οι έλληνες σήμερα έχουν ενοχοποιηθεί προκειμένου στην Ελλάδα να εξοντωθεί η Ελληνική Δημοκρατία, η Ελληνική οικονομία, να εξοντωθεί η Ελληνική Παιδεία, η Ελληνική Γλώσσα και ο Ελληνικός Πολιτισμός. Προκειμένου να κλαπεί με επίσημο και νόμιμο τρόπο όλος ο Ελληνικός δημόσιος η ιδιωτικός πλούτος και η Ελληνική δημόσια και ιδιωτική περιουσία. Προκειμένου δηλαδή να μην υφίσταται ούτε Ελλάδα ως ανεξάρτητη χώρα και ανεξάρτητη Δημοκρατία αλλά ούτε και Ελληνικός λαός .

Πώς λοιπόν το ανεχόμεθα αυτό  ως Έλληνες, ως Ευρωπαίοι, ως άνθρωποι, ως ομογενειακός Ελληνισμός, ως πολιτικά κόμματα  και ως Ελληνική κοινωνία;

Φόρος στα νεογέννητα παιδιά που είναι τεκμήριο, άρα επιβάλλεται δημογραφική κατάρρευση, αλλά φόρος και στα κοτέτσια, μίσος προς τους Έλληνες, εξόντωση και διωγμός των Ελλήνων από την Ελλάδα, μία νέα μορφή άτυπης  γενοκτονίας των Ελλήνων, σχολεία πού κλείνουν, φοιτητές και μαθητές πού παγώνουν η πεινούν, γονείς που αυτοκτονούν, επιχειρήσεις που κλείνουν και απολύουν προσωπικό, χρέος που πολλαπλασιάζεται, καταστροφή της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, μηδενισμός της παραγωγικότητας, μισθοί και συντάξεις πείνας, δεν φθάνουν ούτε  για τα κοινόχρηστα, ανεργία καλπάζουσα, φυγή από την Ελλάδα των νέων, εκατοντάδες χιλιάδες πτυχιούχων μεταναστών, πρωτοφανής καταστροφή τού κοινωνικού ιστού, δημόσια περιουσία και φυσικός πλούτος πού εξαφανίζονται και χαρίζονται στους παγκόσμιους τοκογλύφους, πιθανός διαμελισμός της Ελλάδος, πιθανός εμφύλιος με καταστροφικές συνέπειες, τράπεζες και κράτος δολοφόνοι του Ελληνικού λαού, διάλυση της υγείας, της παιδείας, της οικονομίας, μηδέν παραγωγικότητα, κατάρρευση πλήρης της Ελληνικής  κοινωνίας. 

 

Όλα αυτά δείχνουν και στον πλέον ανυποψίαστο ότι ο Ελληνικός  λαός σταυρώνεται, ανεβαίνει στον Γολγοθά, ζει για άλλη μια φορά, τώρα με την συμβολή Ελλήνων πολιτικών προδοτών και σταυρωτών, τη Μεγάλη Παρασκευή. Όπως το εβραϊκό ιερατείο σταύρωσε τον Χριστό έτσι και το ιερατείο των Ελλήνων πολιτικών και των Ελληνικών κομμάτων σταυρώνει  και φονεύει τον Ελληνικό λαό και την Ελληνική δημοκρατία. 

Πόσο αλήθεια ο λαός μας αγάπησε την μεγάλη εβδομάδα, τη τραγούδησε με υπέροχο  πάθος έρωτος στο πρόσωπο του Χριστού, ο εμός έρως εσταύρωται, τώρα ο λαός μου, ο Ελληνικός λαός, ομοιώνεται στον Χριστό Σωτήρα που αγάπησε και ερωτεύθηκε, έτσι γίνεται κατά χάριν Σωτήρας και αυτός όλου του κόσμου, τετρακόσια χρόνια σταυρωνόταν καθημερινά, όπως ο Προμηθέας στον Καύκασο, όμοια και ο ρωσικός λαός με τον Σοβιετικό βασανισμό και διωγμό του, γέννησε μάρτυρες, έγινε και αυτός λαός σωτήρας. Κάθε βασανισμένος λαός η άνθρωπος αγιάζεται και γίνεται σωτήρας. Οι Έλληνες θα μαρτυρήσουν για άλλη μια φορά χάριν όλης της ανθρωπότητας, αφού έγιναν στόχος των νεοφεουδαρχών και νεοχιτλεριστών. Ας μην ξεγελιόμαστε, ξαναζούμε την χιτλερική και ναζιστική επίθεση με νέο τρόπο εναντίον όλης της ανθρωπότητας, μέρος της οποίας είναι και ο αφανισμός των Ελλήνων και η δήμευση - κλοπή όλης της Ελλάδας και όλης της Ελληνικής περιουσίας, δημόσιας η ιδιωτικής.

Ο Μαχάτμα  Γκάντι μαρτύρησε, o Αβραάμ Λίνκον και οι αδερφοί Κένεντυ μάρτυρες, ο Μάρτιν Λούθερ Κίνκ μαρτύρησε επίσης, ο Καποδίστριας δολοφονείται κλπ κλπ. Έτσι σήμερα ο Ελληνικός λαός γεύεται για άλλη μία φορά τη σταύρωση και το μαρτύριο μόνο και μόνο επειδή ζει στην Ελλάδα και είναι αυτό που είναι.

Σήμερα σταυρώνονται οι Έλληνες διότι πρέπει να μαρτυρήσουν για αυτό που αγάπησαν και λάτρεψαν, την ελευθερία, την ανθρωπιά και τη Δημοκρατία. Ο  εβραϊκός λαός έπρεπε να μαρτυρήσει και να ψηθεί μέσα στους φούρνους τού Χίτλερ, να εξοντωθεί και να αφανιστεί. Το ίδιο όλοι οι αντιφρονούντες των Γκουλάνκ.

Όποιας εθνότητας και αν είναι οι σύγχρονοι φεουδάρχες και οι  παγκόσμιοι τραπεζίτες που σταυρώνουν  τους λαούς και τους αφανίζουν, όσο και αν εξωτερικά ομοιάζουν με ανθρώπους δυστυχώς έχουν μετατραπεί σε τερατόμορφα όντα και ανθρωποειδή, σε βρικόλακες που διψούν για ανθρώπινο  αίμα. Αν δεν μετανοήσουν και δεν έλθουν εις εαυτόν θα αφανίσουν τον μισό και παραπάνω πληθυσμό της γης. Αν ως Έλληνες δεν κατανοήσουμε όλο αυτό το δαιμονικό σχέδιο παγκόσμιας κυριαρχίας μίας μικρής ελίτ αφεντικών που ελέγχουν τις κυβερνήσεις και τις τράπεζες τότε θα εξαφανιστούμε ως Έλληνες από την Ελλάδα και θα θεωρούμε μάλιστα πώς εμείς φταίξαμε για αυτό, κατά το γνωστό όλοι μαζί τα φάγαμε.

Η θεά των βαρβάρων η ανθρωποκτόνος θεά που περιγράφει ο Ευριπίδης στην Ιφιγένεια εν Ταύροις, όπου είχε φυλακιστεί η αρχαία κόρη Ιφιγένεια, σήμερα έχει ξανά ζωντανέψει και ζητά να θυσιαστούν στον απάνθρωπο βωμό της όλοι οι Έλληνες αλλά και όλοι οι άνθρωποι. Οι Έλληνες σήμερα ευρίσκονται ξανά στον τόπο των μαρτυρίων και του βασανισμού μόνο και μόνο διότι είναι Έλληνες.

Στην Ελλάδα ξαναζούμε γεγονότα του παρελθόντος. Αποικιοκρατίες, σταυροφορίες, Αφρικανοί που αιχμαλωτίζονται και μεταφέρονται σκλάβοι στην Αμερική. Οι αυτόχθονες λαοί της Αμερικής αφανίζονται. Ίνκας, Ατζέκοι, Ινδιάνοι. Το πετρέλαιο των Αράβων και ο φυσικός πλούτος της Αφρικής κατακλεύονται και οι άνθρωποι καταδικάζονται στον εμφύλιο πόλεμο και στην τυραννία. Η τρομοκρατία κατασκευάζεται και οι τρομοκράτες της τζιχάντ, το νέο υπέρ όπλο της εγκληματικής ελίτ των παγκόσμιων τραπεζών, εκπαιδεύονται από την νεοφεουδαρχική μαφία και γίνονται ουσιαστικό μέσο και  εργαλείο για την αποσταθεροποίηση όλου του πλανήτη. Όλοι μας γινόμαστε μάρτυρες του  κακού που ξαναζεί μέσα στην ιστορία και εκδικείται τον άνθρωπο. Όλοι μας σήμερα γινόμαστε μάρτυρες του συλλογικού και παγκόσμιου Χίτλερ και του παγκόσμιου Νεοφασισμού και Νεοαποικιοκρατισμού.

Έλληνες της ομογένειας του απανταχού Ελληνισμού, της Κύπρου και της Ελλάδας δικτυωθείτε κατά  πόλη, κατά χώρα και κτίστε την αληθινά Νέα Εποχή του  Ελληνισμού, αλλά και του αληθινού ανθρωπισμού φιλίας και συνεργασίας των λαών, που ως αληθινά  νέα εποχή δεν μπορεί να είναι άλλο από την ευαισθησία, την αρετή, την αλήθεια, την ελευθερία, την Δημοκρατία, το φιλότιμο, την αξιοπρέπεια, την ανθρωπιά, την ευγένεια, την ανεξαρτησία .

Έλληνες δημιουργείστε και κτίστε  ηγέτες από τους αρίστους τού λαού μας.

Δημιουργείστε επιτροπές διαφάνειας και δικτύωσης όλου του Ελληνισμού.

Έλληνες Ενεργοποιείστε  και δικτυώσατε  τη βάση του λαού μας και τη βάση της Ελληνικής κοινωνίας κατά πόλη και κατά χώρα και σε όλο τον κόσμο. Γνωριστείτε μεταξύ σας μάθετε να χαίρεστε όταν ο άλλος είναι πρώτος και όχι να θέλετε να σας θαυμάζουν οι άλλοι χωρίς να έχετε  αρετή στην ψυχή αλλά μόνο εξωτερικό σχήμα. Εσείς να αγαπάτε, να θαυμάζετε και να τιμάτε τον άλλο αληθινά και τότε όλοι θα σας θαυμάζουν και θα σας αγαπούν. Νικήστε τον εγωισμό, τη διχόνοια τη ζήλεια, τη κακία και την ιδιοτέλεια.

Έλληνες γίνεστε Άριστοι και Σοφοί. Γίνεστε Ωραίοι ως Έλληνες.

Έλληνες απανταχού του κόσμου μάθετε να συνεργάζεστε, να αλληλοϋποστηρίζεστε, να χαίρεστε με την επιτυχία του άλλου και να μην ζηλεύετε ο ένας τον άλλο. Να θέλετε το καλό του άλλου όποιος και αν είναι αυτός Έλληνας η μη.

Έλληνες της Ελλάδας και της απανταχού στον κόσμο Ελληνικής Ομογένειας Δημιουργήστε κοινωνική οικονομία, κοινωνικές τράπεζες ελεύθερες από τη παγκόσμια τραπεζική μαφία. Δημιουργήστε κοινωνικές εταιρείες και συνεταιρισμούς. Δημιουργήστε Ελληνικά σχολεία σε όλο τον κόσμο. Δημιουργήστε Ελληνικό παγκόσμιο νόμισμα. Δημιουργήστε Ελληνικά Κυβερνεία σε κάθε πόλη και σε κάθε χώρα. Από τους αρίστους των Ελλήνων και όχι από όσους έχουν αχρηστέψει μέσα τους η γύρω τους την Ελλάδα και τον Ελληνισμό, όχι από  όσους έχουν αχρηστέψει την ψυχή των και έγιναν ψεύτικοι Έλληνες και ψεύτικοι άνθρωποι.

Έλληνες κτίστε την ψυχή σας κάθε ημέρα και κάθε στιγμή. Θυμηθείτε την ιστορία σας, μάθετε την γλώσσα σας, γίνεστε αληθινοί, αγαπήστε την αρετή την ομορφιά και την καλοσύνη. Μην είστε υποκριτές και προσωπεία του εαυτού σας. Μάθετε επειγόντως όλη την Ελληνική ιστορία, μάθετε επειγόντως  Ελληνικά γράμματα, Ελληνική φιλοσοφία, ορθόδοξη Θεολογία, γνωρίστε επειγόντως τη ζωή των αρίστων του λαού μας από την αρχαία εποχή μέχρι σήμερα, ήρωες, Φιλοσόφους, Αγίους, Ποιητές. Ενημερωθείτε και ενημερώστε. Ευαισθητοποιείστε όλη την ανθρωπότητα για την Ελλάδα.

Έλληνες της Αυστραλίας και της Ασίας, Έλληνες του Καναδά και όλης της Αμερικής , Έλληνες της Ευρώπης και της Αφρικής, εσείς είστε το μέλλον του Ελληνισμού αλλά και του κόσμου αν διασώσετε την Ελληνική ψυχή, την Ελληνική αρετή, την Ελληνική ευγένεια και την αληθινή φιλία προς κάθε λαό, κάθε φυλή και κάθε άνθρωπο. Έλληνες συνεργαστείτε μεταξύ σας, γνωριστείτε μεταξύ σας και αλληλοϋποστηρίζεστε για να σώσετε και την Ελληνική πατρίδα και την Ελλάδα της Ιστορίας, των αιώνων και των χιλιετιών.