« Πικρὰν τὴν ἡμέραν τοῦ πάθους μὴ δείξῃς »: Σύντομο σχόλιο στο Κοντάκιο Εἰς τὸν θρῆνον τῆς Θετόκου, τοῦ ταπεινοῦ Ῥωμανοῦ

 Βαγγέλης Σταυρόπουλος

                                                                        Της Σεβαστούλας και του Θεοδόση,

Του Σπύρου και του Νίκου,

Του Κώστα και του Νικολού.

Εὕρω κἀγώ τὴν ὁδὸν.

Στα 1999, οι εκδόσεις Νεφέλη τύπωσαν μία συλλογή ελληνικών δημοτικών μοιρολογιών, επιμελημένη και σχολιασμένη από τον καθηγητή νεοελληνικής φιλολογίας και διευθυντή του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών του ParisIV, κ. Guy Saunier.

 

Πέρα των όποιων αρετών ή ελλείψεων, η δουλειά του Saunier παρουσιάζει ένα ενδιαφέρον, κυρίως λόγω της « ποιοτικής » και θεματικής κατηγοριοποιήσεως των δημοτικών ριμάδων. Η κατάταξη αυτή επιτρέπει στον αναγνώστη την διάκριση θεμελιωδών χαρακτηριστικών, που είτε επαναλαμβάνονται ως σταθερά μοτίβο, είτε διατρέχουν εικονολογικά την εκφορά των στίχων.

 

Ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά – ως exrebus διαπίστωση – αφορά στην σχεδόν απόλυτη απουσία οποιασδήποτε απόχρωσης της χριστιανικής διδασκαλίας ή άλλης θεολογικής διδαχής, καταπρόσωπο, στο γεγονός του θανάτου. Σε κάποιες περιπτώσεις, όταν το πένθος συναντά τα θεία, αυτό συμβαίνει ώστε να δηλωθεί η ανεπάρκειά τους ή ένα είδος σαδιστικής δίψας για ζωή, που κάνει ακόμα πιο ανυπόφορο τον χαμό του αγαπημένου. Τούτο δηλώνεται με λεπτότητα στην συνθήκη της λησμονιάς˙ κι έτσι για παράδειγμα, ένα γαμήλιο ασμάτιο της Λευκάδας εκφέρεται ως επιθαλάμιος θρήνος, όπου οι ασώματοι, ο Χριστός, κι η Παναγιά μοιάζουν να κρατούν δέσμιους της λήθης τους ανθρώπους στον κήπο του Παραδείσου: « Σε τουτ’ την τάβλα που είμαστε, σε τούτο το τραπέζι,* τον άγγελο καλέσαμε και τον Χριστό κεράμε,* και την Παρθένο Δέσποινα όλοι την προσκυνάμε,* να μας χαρίσει τα κλειδιά, κλειδιά της Παραδείσου,* ν’ ανοίξω την παράδεισο να ιδώ τι έχει μέσα,* να ιδώ τους νιούς που χαίρονται, τους γέρους που κοιμόνται,* να ιδώ και τα μικρά παιδία ψηλά στα κυπαρρίσα,* που παίζουν τα χρυσόμηλα και λησμονάν τσι μάνες ». Δεν μοιάζει παράταιρο, που τελικά ο κλήρος γίνεται προάγγελος και σύμβολο της απουσίας του αγαπημένου: « Σήκω κυρά μου μίσεψε, σήκω ψυχή μου φύγε* προτού βαρέσ’ ο θυμιατός κ’ έρθ’ ο παπάς στην πόρτα* προτού σε περιλάβουνε παπάδες φορεμένοι* και παν και σε κλειδώσουνε στη γη τη μαυρισμένη (…) ». Άλλοτε, όπως στην περίπτωση μιας πελοποννησιακής ριμάδας, οι εκκλησίες φαντάζουν σαν τάφοι, που η καταστροφή τους θα έκανε τους απόντες να επιστρέψουν: « Να είχα φωνή σαν μια βροντή και γλώσσα σαν καμπάνα,* να ράγιζα της εκκλησιές να σκόρπουν τα καμάρια,* να βγαίναν νέοι με τ’ άρματα και νιές με τα στολίδια,* να βγαίναν και οι γέροντες με τα ραβδιά στα χέρια,* να βγουν και τα μικρά παιδιά με της μηλέας τα μήλα ». Η λησμονιά και το πένθος ραγίζουν όμως, στην προοπτική της Γιορτής, κι αυτή είναι μία γενναία στροφή προς την ελπίδα, που απλώνεται στον εορτολογικό εκκλησιαστικό άξονα. Έτσι κατά τον λακωνικό στίχο, ο χαμένος παροτρύνεται: « Τάξε του Χάρου καμουχά της Χάρισσας βελούδο* τάξε και του Χαρόπουλου ένα χρυσό μαντήλι* ίσως και σου τις χάριζε τις τρεις γιορτές του χρόνου,* μον΄του Χριστού για τον Χριστόν και των Βαγιών για Βάγια* και τη Λαμπρή και του Σταυρού για το Χριστός ανέστη ».

 

Όμως, εκείνο που μας νοιάζει πρωτίστως εδώ, είναι η άρνηση της ελπίδας μέσα  στον δημοτικό ρεαλισμό. Ο ρεαλισμός αυτός δίνεται από τους φυσικούς κανόνες και μοιάζει αναπότρεπτος στον βαθμό της εμπειρικής του εικονολόγησης. Το σώμα φθείρεται και δεν δίνεται μέσα στην « ιδανική » θνητότητά του, αλλά στο απόλυτο σμπαράλιασμα της μορφής. Τα σκουλήκια : « Κ’ εκειά θενά πρεμαζωχτούν του Νάδη τα σκουλήκια* να φάνε πόδια γλήγορα, χέρια καμαρωμένα* να φάνε και τη γλώσσα μου την αηδονολαλούσα* να φάνε και λιγνόν κορμί θεργιό και παλληκάρι ». Τα φίδια: « Είδα τα φίδια πλεχταριές και τις οχιές κουβάρι,* στα γόνατά μου βόσκουνε, στα στήθη μου κοιμούνται* και στα ματοφρυδάκια μου έχουν την ποτισιώνα ».

 

Καρπός αυτού του ρεαλισμού είναι βέβαια το πένθος. Όμως το πένθος κι η συνθήκη της απουσίας που το γεννά, το παροτρύνει και το θρέφει δεν είναι άγνωστο στην βυζαντινή υμνογραφική παράδοση. Αυτή είναι η περίπτωση του Κοντακίου Εἰς τὸν θρῆνον τῆς Θετόκου συντάκτης του οποίου υπήρξε ο μελωδός Ρωμανός. Δύο μονάχα σπαράγματά του διαβάζονται το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης. Ενέπνευσε σειρά εκκλησιαστικών ομιλιών, η χαρακτηριστικότερη η ομώνυμη του Συμεών Μεταφραστή, και αναλόγως ομώνυμων δραματίων με αξιοσημείωτη διάδοση ακόμα και στην Δύση. Το Κοντάκιο του Ρωμανού δεν αντλεί από πουθενά  ιστορικό ή απολογητικό υλικό. Στηρίζεται όμως στο περιβάλλον του Ιω. 19, 25-27 και Λκ. 23, 27-31. Αφορά στον φανταστικό διάλογο της Παναγίας με τον νεκρό Χριστό, μοιάζοντας ουσιαστικά με έναν εσωτερικό μονόλογο ή με διακριτικό μουρμούρισμα της Μάνας μπροστά στο χαμένο παιδί της. Οι απαντήσεις του Γιού έρχονται από τον Άδη. Το ποίημα παραπέμπει σε μία εσωτερική σκηνογραφία, σε μία φαινομενολογία θεάτρου, χωρίς την παρουσία σκηνής, γεγονός που έσυρε τον Γάλλο επιμελητή των SC στην υπόθεση της ύπαρξης μία πρώιμης μορφής χριστιανικού δραματίου, υποβαθμίζοντας αντίστοιχα φαινόμενα στις περιπτώσεις – ενδεικτικά – του Ηλιόδωρου ή του Λουκιανού.

 

Στην πρώτη κιόλας στροφή, η διάθεση του ακροατηρίου στρέφεται προς την εμβίωση του γεγονότος της απόλυτης απώλειας με σκληρά ρεαλιστικά μέσα. Η Παναγία δίνεται ως αμνάδα, που συντροφεύει στην σφαγή, τραγικά ανυποψίαστη το αρνάκι της. Έχει ως εξής: « Τὸν ἴδιον ἄρνα ἡ ἀμνὰς θεωροῦσα* πρὸς σφαγὴν ἑλκόμενον ἠκολούθει ἡ Μαρία τρυχομένη* μεθ᾿ ἑτέρων γυναικῶν ταῦτα βοῶσα,*
«Ποῦ πορεύῃ, τέκνον; τίνος χάριν τὸν ταχὺν δρόμον τελείς;* μὴ ἕτερος γάμος πάλιν ἐστὶν ἐν Κανᾷ,* κἀκεῖ νυνὶ σπεύδεις, ἵν᾿ ἐξ ὕδατος αὐτοῖς οἶνον ποιήσῃς;* συνέλθω σοι, τέκνον, ἢ μείνω σε μᾶλλον;* δός μοι λόγον, Λόγε, μὴ σιγῶν παρέλθῃς με,*
ὁ ἁγνὴν τηρήσας με,* ὁ υἱὸς καὶ θεός μου ».    

 

Οι επόμενες δύο στροφές είναι ανάλογου τόνου. Ο Ρωμανός εγκυτιώνει καθημερινές θρηνώδεις εκφράσεις: « Γνῶναι θέλω, οἴμοι, πῶς τὸ φῶς μου σβέννυται ». Το σημαντικό όμως εδώ είναι, πως το πένθος εκφράζεται μέσα από την λεπτή ειρωνεία του ποιητή, ο οποίος δεν διστάζει να μετατρέψει την άγνοια της Μαρίας σε αναβαθμό επί του οποίου γοργά πορεύεται η σωτηρία. Στην πρώτη στροφή, η Παναγία σκέφτεται τις χαρές, έναν άλλον γάμο όπως εκείνον της Κανά, κι έτσι νομίζει, πως για τέτοιο γλέντι ξεκινά το Παιδί της. Στην δεύτερη στροφή, η Παναγιά δίνεται ξαφνιασμένη, που βρήκε τέτοιο κακό τον Γιο της ενώ ακόμα στα Ιεροσόλυμα αντηχούν οι φωνές των παιδιών: « Τι γὰρ τὰ βρέφη τούτων κράζουσί σοι τὸ «εὐλογημένος» ἀκμὴν δὲ βαΐων πεπλησμένη ἡ ὁδὸς ». Στην τρίτη στροφή, το πένθος χαράζει μέσα από την απόλυτη μοναξιά, όταν πια η Θεοτόκος γυρεύει τους φίλους του Χριστού και τον συναντά κατάμονο. Αυτή η γενναία μοναξιά, που σημαίνει τον θάνατο του Σταυρού είναι η απαρχή της ελπίδας: « Ὑπάγεις, ὢ τέκνον, πρὸς ἄδικον φόνον* καὶ οὐδεὶς σοὶ συναλγεί, οὗ συνέρχεται σοὶ Πέτρος * ὁ εἰπῶν σοι,* «οὐκ ἀρνοῦμαί σε ποτέ, κἂν ἀποθνῄσκω».* ἔλιπέ σε Θωμᾶς ὁ βοήσας, «μετ᾿ αὐτοῦ θάνωμεν πάντες».* οἱ ἄλλοι Δὲ πάλιν, οἱ οἰκεῖοι καὶ γνωστοὶ*  καὶ μέλλοντες κρίνειν τὰς φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ, ποῦ εἰσιν ἄρτι;* οὐδεὶς ἐκ τῶν πάντων, ἀλλ᾿ εἰς ὑπὲρ πάντων* θνῄσκεις, τέκνον, μόνος, ἀνθ᾿ ὧν πάντας ἔσωσας,* ἀνθ᾿ ὧν πᾶσιν ἤρεσας,* ὁ υἱὸς καὶ θεός μου »

 

Οι τρεις επόμενες στροφές εκφέρονται από τον Χριστό, κι είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί η ποιητική εκείνη ελευθερία, που ενθαρρύνει τον Ρωμανό να βάλει στα χείλη του Θεού τον ρυθμό του ποιητή. Η φωνή του Χριστού μοιάζει με μία αντήχηση παρόμοια με εκείνη του Τραγουδιού του Νεκρού Αδελφού, όπου ο κοπετός κι ο θρήνος αναγκάζουν σε απάντηση τον νεκρό και μία βαμπιρικού τύπου διαστροφή της φυσικής τάξης. Εδώ όμως τα μεγέθη είναι διαφορετικά. Ο Χριστός καταρχήν παρουσιάζεται απολογητικός προς την Μάνα του. Στην τέταρτη στροφή: « Τί δακρύεις, μήτηρ; τὶ ταῖς ἄλλαις γυναιξὶ συναποφέρῃ;* μὴ πάθω; μὴ θάνω; πῶς οὖν σώσω τὸν Ἀδάμ;* μὴ τάφον οἰκήσω; πῶς ἑλκύσω πρὸς ζωὴν τοὺς ἐν τῷ ᾍδῃ;* καὶ μὴν καθὼς οἶδας ἀδίκως σταυροῦμαι* ». Στην πέμπτη στροφή ο Ρωμανός τον δίνει τρυφερό και γενναιόδωρο προς την Παναγία, τόσο που μέσα στην προσωπική του τρυφερότητα, η Μάνα του Θεού να είναι ένα κοριτσάκι σοφό και γλυκό : « Ἀπόθου, ὦ μῆτερ, τὴν λύπην ἀπόθου,* οὐ γὰρ πρέπει σε θρηνεῖν, ὅτι κεχαριτωμένη ὠνομάσθης,* τὴν οὖν κλῆσιν τῷ κλαυθμῷ μὴ συγκαλύψῃς,* μὴ ταῖς ἀσυνέτοις ὁμοιώσῃς ἑαυτήν, πάνσοφε κόρη,* ἐν μέσῳ ὑπάρχεις τοῦ νυμφῶνος τοῦ ἐμοῦ.* μὴ οὖν ὥσπερ ἔξω ἱσταμένη τὴν ψυχὴν καταμαράνῃς* ».  Στην έκτη στροφή, ο Ρωμανός διδάσκει ακραία τα όρια του ρεαλισμού και θέλει τον Χριστό να λέει προς την Παναγία: « Πικρὰν τὴν ἡμέραν τοῦ πάθους μὴ δείξῃς » - « Μάνα, μη κάνεις πικρή τη μέρα του πάθους μου ». Αυτή την κουβέντα, η Παναγία την παίρνει βαριά –  μοιάζει σαν να του την κρατούσε από εκείνο το « Τί ἐμοί καί σοί, γύναι; » στον γάμο της Κανά – κι έτσι ο Ρωμανός αποκτά με το δίκιο του την ελευθερία να δώσει στην Μαρία το δικό της δίκιο. Στην έκτη στροφή bis: « Τι λες παιδί μου; Μου λες να μην υποφέρω για σένα όπως οι άλλες γυναίκες για τα παιδιά τους. Σαν κι αυτές κι εγώ στην κοιλιά μου σε είχα, γιο μου μέσα στην μήτρα μου, κι από τα στήθη τα δικά μου σε τάισα γάλα. Και τώρα μου λες να μη σε κλάψω, παιδί, εσύ που άδικα τρέχεις να συναντήσεις τον θάνατο ». Ακόμη περισσότερο, η Παναγία βρίσκει παράλογες τις αιτιάσεις του Χριστού, πως « τάχα » πεθαίνει για να σώσει τους Προπάτορες και του ζητά θαυματουργικά να τους αναστήσει, να απαρνηθεί την αγάπη του για τον θάνατο. Στην όγδοη στροφή: «Νεκροὺς ἀναστήσας νεκρὸς οὐκ ἐγένου,* οὐδ᾿ ἐτέθης ἐν ταφῇ, υἱέ μου καὶ ζωή μου,
πῶς οὖν λέγεις,* «εἰ μὴ πάθω, ὁ Ἀδὰμ οὐχ ὑγιαίνει»;  *κέλευσον, σωτήρ μου, καὶ ἐγείρεται εὐθὺς κλίνηνβαστάζων.* εἰ δὲ καὶ ἐν τάφῳ κατεχώσθη ὁ Ἀδάμ,* ὡς Λάζαρον τάφου ἐξανέστησας φωνή, οὕτως καὶ τοῦτον, *δουλεύει σοι πάντα ὡς πλάστῃ τῶν πάντων, *τὶ οὖν τρέχεις, τέκνον; μὴ ἐπείγου πρὸς σφαγήν, *μὴ φιλῇς τὸν θάνατον ».

 

Εδώ θα σταματήσουμε˙ κι αυτά είναι αρκετά. Αποκρύψαμε από τα παραπεμπόμενα, την σταθερά επαναλαμβανόμενη και στις δεκαεπτά στροφές του Κοντακίου καταληκτική επωδό: « ὁ υἱὸς καὶ θεός μου». Η επωδός αυτή – τυπική στον τρόπο της γραφής του Ρωμανού – είναι μία ομολογία. Καταρχήν, την γνώσης του προσώπου, εκείνου, που κείται νεκρός και άπνους. Ύστερα, της θεανθρωπότητάς του, του τροπικού ταυτοχρονισμού Θεού και Ανθρώπου στο Κυριακό Σώμα. Είναι από την άλλη μεριά και μία παραδοχή του Ρωμανού, που ενώ υπογράφει την ακροστιχίδα του Κοντακίου ως τοῦ ταπεινοῦ Ῥωμανοῦ, βρίσκει τόσον τόπο για να φέρει στα μέτρα της ακίδας της γραφίδας του τα χείλη του Χριστού και της Παναγίας. Κι αυτό τον κάνει ταπεινό πραγματικά τον Ρωμανό και, χωρητικό της δέκατης εβδόμης στροφής του ποιήματός του, που πια εκφέρεται από τα χείλη του απροσχημάτιστα: « Υἱὲ τῆς παρθένου, θεὲ τῆς παρθένου* καὶ τοῦ κόσμου ποιητά, σὸν τὸ πάθος,* σὸν τὸ βάθος τῆς σοφίας,* σὺ ἐπίστασαι ὁ ἧς καὶ ὁ ἐγένου,* σὺ παθεῖν θελήσας κατηξίωσας ἐλθεῖν ἀνθρώπους σῶσαι,* σὺ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν ἦρας ὡς ἀμνός,* σὺ ταύτας νεκρώσας τῇ σφαγῇ σου, ὁ σωτήρ, ἔσωσας πάντας,* σὺ εἶ ἐν τῷ πάσχειν καὶ ἐν τῷ μὴ πάσχειν,* σὺ εἶ θνῄσκων, σῴζων, σὺ παρέσχες τῇ σεμνῇ* παρρησίαν κράζειν σοι, «Ὁ υἱὸς καὶ θεός μου» ».

« Ἀπέδρα ὀδύνη, λύπη καὶ στεναγμός » : Μονάχα σε ένα κτητικό μου αρκείται ο ρεαλισμός της ελπίδα του Ρωμανού.  Κι είναι τόσο υπέροχα προσωπικό, που αν κανείς απλώσει το χέρι του, φτάνει, για να αγγίξει την Πασχαλιά

Εκκλησιαστική ανιαρότητα !

Η εκκλησιαστική ανιαρότητα ενδημεί στίς ενορίες μιας πόλης.Ουσιαστικά και κατα το πλείστον στην ενορία υπάρχει ένας ναός με εναν ή και δυο υπαλλήλους ιερείς κετά των παρατρεχαμένων.Ο καθένας παρατηρεί μια από τα ίδια ,τήρηση με ευλάβεια ,του Λειτουργικού ΄Ετους ,του υφισταμένου Αγιολογίου ,του Ευαγγελίου ,τοων Πράξεων των Αποστόλων κλπ.Και εκεί τελειώνει η δράση της ενορίας.Κάπου -κάπου παρατηρείς ,με την αιγίδα μιας Μητρόπολης ,καμμιά ομιλία και αυτή ανιαρού περιεχομένου,αφού μια από τα ίδια και αυτή.Χρειάζεται μια νεωτερίστικη παρέμβαση ,με νέες απόψεις καινοτομίες ,μια δράση που θα είναι κάλεσμα στα νειάτα ,με συμμετοχή των νειάτων στη δράση μα και στις αποφάσεις.
Είναι πολυσύνθετη η δουλειά μιας ενορίας .Ο ιερέας ,πρέπει να είναι δυναμικός κομψός ,με απόψεις όχι κουραστικές .Ας αφήσει την παπαδοσύνη στην άκρη για λίγο και ας πιάσει τον σφυγμό της εποχής ,με τα προβλήματά της .Ας δούμε έναν κληρικό ακόμη και τον Επίσκοπο-Δεσπότη δυστυχώς για πολλούς,να επισκέπτεται κάποιο σπίτι που η συμφορά και ο πόνος το έχει κτυπήσει.Να δούμε όλους αυτούς που κρύβονται στο απεχθές μαύρο να συμμετέχουν σε δράσεις με την νεολαία και να είναι φωτοστάτες ,ενός δρόμου αληθείας και προκοπής.
Αντιθέτως βλέπουμε ανιαρές Θ.Λειτουργίες με καμμιά συμμετοχή των πιστών,πολλές φορές ,να υπόκεισαι ,βυζαντιλάτρεις ψάλταδες ,με βαρύτατους ρυθμούς που κουράζουν και τον πιο υπομονετικό.Μακρύσυρτη λειτουργία κουραστική ανιαρή.
Και αυτά γίνονται από μια κατηγορία καταπιεσμένων από τους δεσποτάδες τους ιερέων,που κουβαλούν μαζί τους συν τοις άλλοις και τα μύρια οικογενειακά προβλήματα τους.
Επίσης η πλειοψηφία του κλήρου έχει μια ανιαρή και περιορισμένη μόρφωση,που αποκλειει τον κληρικό από οτιδήποτε καινούργιο κλπ.
Μια δημοσιουπαλληλική ρουτίνα και εδώ.
Και αυτό διώχνει μακρυά τους νέους.
Και αλλοίμονο άν κάποιος κληρικο΄ς έχει διάθεση χάρη για μια νέα δυναμική ,τότε το δεσποτικό κατεστημένο και οι παρατρεχάμενοι ,τον υποβιβάζουν τον ρημάζουν τον παύουν ενίοτε των καθηκόντων του μεταθέτοντας σε χώρους που αυτές του οι δυναμικές είναι απολυτως μάτεες.
Λοιοπόν ιδού λοιπόν η πρόκληση.Μια βαθειά μεταρύθμιση ,αιώνες πίσω είναι η Εκκλησία μπροστα στη κοινωνία και φταίμε εμείς και μόνο και βέβαια ας μένουμε απαθείς σε μερικούς πονηρούς που βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για προσηλυστικό κάλεσμα

+Γεώργιος Παπαθανασίου
Αρχιεπίσκοπος Ευρώπης

Ει έχεις καρδίαν δύνασαι σωθήναι,....

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ
Σήμερα οι έντιμοι Χριστιανοί ασπάζονται ο ένας τον άλλον λέγοντας το χαρμόσυνο νέο της Ανάστασης του Χριστού.
Αυτό το μήνυμα της Ειρήνης και της Αγάπης που προσφέρθηκε σε μας απλόχερα.
Πόνεσε τόσο ,μαρτύρησε πάνω στον σταυρό του μαρτυρίου παίρνοντας τις αμαρτίες μας ,για να έχουμε μια ευλογημένη και ειρηνική ζωή.
Το αποστέγασμα είναι :Ει έχεις καρδίαν δύνασαι σωθήναι !
Οι άθεοι της σημερηνής Κυβέρνησης εθεάθησαν με τα κεριά στα χέρια τους,στον επιτάφιο θρήνο στην Ανάσταση ,να ασπάζονται ο ένας τον άλλον.΄Αραγε ακούμπισε την σκληρή και άθλια καρδιά τους η Ειρήνη Του ,αυτή η διαχρονική Αγάπη του Χριστού?
Αν όμως είναι και αυτό ακόμη μια ψεύτική συμπεριφορά ,για πολιτικό κέρδος ,η θεία τους καταδίκη μαζί με την πολιτική θα είναι γεγονός.
Είναι όμως γεγονός ,ότι είναι ασύμβατες οι έννοιες Ανάσταση και Χριστός και Γολγοθάς.και δυστυχώς εσύ Αλέξη Τσίπρα,στον Γολγοθά έστειλες τον Ελληνικό Λαό.
Δυστυχώς τα γεγονότα είναι μάρτυρες και καταμαρτυρούν την αλήθεια.
Ο μόνος συνεπής υπήρξε ο Τσακαλώτος ,ο επονομαζόμενος :Πήλιος Γούσης των Ελλήνων
Βέβαια μαζί με την ανανδρεία τους έρχεται και η παραφροσύνη.Ενα σαφές παράδειγμα είναι η συμπεριφορά του Δ.Καμμένου ,που μαλλον έχει χάσει αυτός κάθε λογική στίς σκέψεις του.
Κατα τα άλλα αυτοί κυβερνούν.

Η καλή καρδιά

Τούτες τις μέρες τής θλίψης και της αναμονής της Ανάστασης ,έρχεται δυναμικά το αίσθημα της αγάπης ,της συμπόνοιας τηε συγνώμης και της ανοχής.
Ο κάθε Χριστιανός με Χριστό δένεται με αυτό.Το αφομοιώνει ,το βάζει στην καρδιά του αυτό το άγιο μήνυμα.
Και εκφράζει τα πιο καλά συναισθήματα στούς συνανθρώπους του.Και τούτο είναι ,διδαχή μεγάλη από τον Χριστό .
Και αν δεν το κάνει τότε αρνιέται τον Χριστό.Αν είναι ένας δήθεν κληρικός ,ή κατα την τάξιν κληρικός,τότε χάνει το μεγάλο προνόμοιο από τον Θεό ,να μετουσιώνει την ύλη σε πνεύμα.
Καλή Ανάσταση κ.Ι.Σπιτέρη

Holy Thursday

Bede Griffiths was a great advocate of the Second Vatican Council. However there was one  sentence in one of the documents with which he disagreed and which said that the ‘source and summit’ of the church’s life is the Eucharist. He loved the Eucharist and celebrated it beautifully, every day in his Benedictine ashram in India. But he felt it was better theology to say that the source and summit of the Church is the Holy Spirit.

The different implications of each version are great. If it is the Eucharist , which is a sacrament whose form of celebration the church authorities control, this means the source and summit of the Church is dependent on church law and its lawmakers. But if we say the Holy Spirit is the source and summit – well what a lot of dangerous freedom that releases. Where the Spirit is, there is liberty

Today, Holy Thursday, we remember – we make present through a concentrated act of recall – the moment when Jesus took bread and wine and called them his body and blood. He was reclining at table for the Passover meal with his companions, not standing behind an altar. The ancient ritual of this living transmission of wisdom was also a meal for friends and family. The meal opened with a surprising and for some shocking event, when Jesus insisted on washing the feet of his disciples, whom he called his friends not his servants or disciples. This reversal of hierarchy mirrors the flip that takes place in what became the agape meal of the early Christian house churches and eventually the more formal sacrament of the Eucharist. The sacrificial protocol was flipped around; it was not, as was customary with sacrifices, offered by the priest to God on behalf of the people. The sacrifice was the person offering the sacrifice and it was self-offered to the people around the table, none of whom were refused the bread and wine. Even Judas was not excluded, was he?

If we don’t approach the Eucharist conscious of this radical reversal of roles and unexpected flip in the archetypal idea of sacrifice we may easily turn it into another religious ritual, affirming group identity, with predictable roles performed in front of a passive audience. Sadly this often happens. This misses its mystical nature. One way to rescue the nutritional spiritual value and transformative power of the Mass from this banality is to open up its contemplative dimension – to add silence, to share the readings two-way not just one way downward from the pulpit; and to meditate  after the highest mystical moment after the bread and wine have been consumed.

Some Christian churches downplay the importance of the Eucharist, others have over-exploited it at the expense of other aspects of Christian prayer. My own experience has been that over the years I have come to love and grow in wonder at the ever fresh mystery of the Eucharist. The more I share it in a contemplative way, giving it sufficient time, holy leisure, listening to the readings and breaking the Word as we break the bread, linking the real presence in the bread and wine to the same presence in the heart of each person present, the more it touches and satisfies my spiritual hunger and thirst. It is meditation made visible.



With love,
+George Papathanasiou

Η αλήθεια και η ορθή πίστη ΜΠΡΟΣΤΑ

΄Εχω αναφερθεί επισταμμένως στο ζήτημα της υποχρεωτικής αγαμίας του κλήρου χαρακτηριζομένη ώς αμαρτία ,προσβολή στην Αγία Γραφή αλλά και επιβαλόμενη διαστροφή.
Το ζήτημα αυτό ιδιαιτέρως των Επισκόπων σαφώς δεν είναι ζήτημα δογματικό για να έχει κύρος  "του απολύτου και αιωνίου ",αλλά είναι ένα φασιστικό εκκλησιαστικό και αντικοινωνικό ζήτημα και ξεχωρίζει για τις σοβαρές προεκτάσεις μέσα στην κοινωνία,με την κατα πολλοίς διαστραμμένη εφαρμογή του.
Κατάφορη η παραβίαση τη; Παλαιάς Διαθήκης βλ. Γεν.1:26-28,όπου ο Θεό; γΤΑ ΤΗΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΠΛΆΣΤΩΝ ΚΑΘΌΡΙΣΕ ΤΟΝ ΓΑΜΙΚΌ ΔΕΣΜΌ ΑΝΔΡΌΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟ;.
Ο γάμος θεωρείται σύμβολο ενώσεως με τον Χριστό ,ένω η αγαμία  θεωρείται όνειδος  και αμαρτία ,επανάσταση ενάντιατου προσώπου του Θεού ,αντίθετη στην Θεία εντολή βλ.Γεν 30 -23 Λουκ 1:25
Πέραν τούτων εκ τη; ψυχολογίας συνάγεται ότι η απουσία σεξουαλικής δραστηριότητος ,δημιουργεί μεγάλα προβλήματα  στην προσωπικότητα τους,γιατί πρόκειται για μια λειτουργία που έχει σχέση με το σώμα και την ψυχή.
Η προσπάθεια αποσεξουαλισμο του ανθρώπου αντίκειται στην ανθρώπινη φύση αλλά και στην δημιουργική βούληση του Θεού.
Ο γάμος γίνεται "εις Χριστόν και είς την Εκκλησίαν και οδηγεί στην ηθική τελείωση βλ.Εφ 5,32.
Οι αποδιεσδήποτε  ασκητικές τάσεις  σε σχέση με τον γάμο δεν αποτελούν ΝΟΜΟ ( Α Κορθ 7,25),αλλά καταδικάσθηκαν από τις αρχές του Χριστιανισμού βλ.Α Κορθ 7.
Τέλος όλοι οι Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας  της Ανατολής του 4ο και 5ου αιώνα απέρριψαν τις διαστραμμένες διδιασκαλίες των εγκρατικών ομάδων .
Τέλος η αναφορά στην Προς Τιμόθεον 3-27 επιστολή επιβεβαιώνει τα ανωτέρω
Στη σημερηνή εποχή το έγκλημα της παιδεραστίας και παιδοφιλίας ,έχει οδηγίσει τις Εκκλησίες στον επάρρατο σατανισμό και στο σημείο αυτό η Καθολική Εκκλησία έρχεται πρώτη.
Ποτέ δεν είναι αργά ,Αγιε Πατέρα  να επαναφέρεις στην κανονικότητα και την ηθική της Εκκλησία

Barely shocking news after recent musings about married priests: German cardinal Reinhard Marx proposes parishes led by laypeople.

Priestless parishes in the Archdiocese of Munich, Germany will soon be led by laypeople, says Cardinal Marx—a plan that he finds preferable to combining geographical parishes.
The prelate announced his Fall 2017 pilot project for “new models” of parish leadership at the March 18 plenary assembly of Munich’s diocesan council—a consultative body made up of 180 laymen. Full-time and volunteer lay personnel are to take over administrative duties at parishes so that the Church might “remain visible locally.”
Although Cardinal Marx mentioned the possibility of ordaining viri probati, mature married men, he admitted that Pope Francis intended that solution for remote mission territories.
The local presence of the Catholic Church is important in an Archdiocese of Munich where recent pastoral plans have emphasized material relief programs, welcoming immigrants and updating the Church’s language. Nevertheless the prelate declared that the Eucharist remains the source and summit of the Church’s life and activities.

Διαβάστε πιά Σεβασμιώτατοι κ.Ι.Σπιτέρη και Φρ.Παπαμανώλη

Pope Francis Expresses Openness to Ordaining Married Men

Andrew Medichini / AP

In a recent interview with a left-leaning German newspaper, Pope Francis said that the possibility of ordaining married men in special cases needs to be considered, but he does not view a change in the celibacy requirement in the Western Church as a solution to the clergy shortage.

Voices calling for a change in discipline

The March 9 issue of Die Zeit, in which the interview appeared, reports that “multiple voices”, in Germany, including some diocesan bishops and leaders of Catholic lay associations, have been questioning the Church’s perennial discipline of mandatory priestly celibacy. Over the years, advisors and friends of the Pope, including Cardinal Pietro Parolin, Vatican Secretary of State, and Cardinal Claudio Hummes, former Prefect of the Congregation for Clergy, have suggested or advocated changing the discipline. Reportedly the Holy Father wanted clerical celibacy to be the topic for the next Synod of Bishops, although it was voted down by the Ordinary Council that organizes the periodic meeting of the Synod.
The actual public statements of Pope Francis about ordaining married men have been pragmatic and moderate. In 2016 he ruled out abolishing the requirement of priestly celibacy, saying that “it should remain as it is”. In the past and again in the recent interview with Die Zeit, he has mentioned ordaining viri probati; older men of proven faith and virtue, as a “possibility” that “we have to think about”. Married men could be ordained by way of exception in dioceses with the “enormous problem” of a shortage of priests. “We must also determine which tasks they can undertake, for example in remote communities,” the Holy Father remarked.

The Discipline of Celibacy

Apostolic Origins of Priestly Celibacy by Fr. Cochini, sj, Ignatius Press, 1990 (also Celibacy in the Early Church by Stefan Heid, Ignatius Press, 2000) is an excellent scholarly history of the much-debated discipline. Holy Orders has always and everywhere been an impediment to marriage, but in some circumstances a married man may be ordained. The Eastern Catholic Churches share with the Orthodox Churches a canon law tradition allowing married men to be ordained as priests but never as bishops. Even in the Latin Church, some married non-Catholic clergymen who become Catholics receive permission to be ordained priests (for instance for the Anglican Ordinariate).
In effect, Pope Francis told the reporter from Die Zeit that in the future there may be a few more special cases of married priests in the Catholic Church. Is that an open door to making exceptions a consented pastoral rule? Yet the solution to the vocations crisis, the Holy Father said, is not a married clergy but prayer. “That is what is missing: prayer.”

Abp. Lefebvre saw the answer for the Church
 

To all the crisis of the clergy throughout history, the Church always answered by promoting an authentic imitation of the Unique Priest Jesus Christ, demanding the chastity from the clergy as a more perfect identification with the Model.
By submitting the Statutes of the Society of St. Pius X to Church’ approval 50 years ago, Archbishop Lefebvre providentially answered the problem of the clergy he had foresaw when archbishop in Dakar.

The dream was to transmit, before the progressive degradation of the priestly ideal, in all of its doctrinal purity and in all of its missionary charity, the Catholic Priesthood of Our Lord Jesus Christ, just as he conferred it on His Apostles, just as the Roman Church always transmitted it until the middle of the twentieth century.

+Georges-Greoire Papathanasiou
Archbishop

Σκέψεις ,πάντα σκέψεις !

 Τόσες φορές συλλογιέμαι τούτη τη στράτα που βαδίζω...
Κουβέντες με τους ουρανούς-ως είναι η σπίθα λαμπερή μέσα στην ψυχή μου.
Εκείνο το μεγάλο κάλεσμα που έρχεται γοργά και λέω και ματαλέω ,πώς εγώ δεν είμαι κανενός.
Και όμως σήμερα οι κραυγές μιλούν : ψυχή μου μη ραγίσεις
Ω! την παντέρμη τη ζωή !
Αλήθεια αδελφοί  μου δεν το νοώ ,πώς άντεξα τόσο Φώς;
,... ma grace te suffit,
 Αποκαϊδια οι ιδέες,ριμαγμένα όνειρα ,καταποντισμένες προοπτικές και μεγαλεία.
Και είναι γιγάντιο αυτό το τίποτα που γεννήκε από το καθόλου.
και κράζουν και με ουρλιαχτά , ζητούν : πολεμήστε για την αλήθεια /
Ολοι είμαστε επιταγμένοι σε μια σκληρή πραγματικότητα κάτω από ένα ,στυγνό σύστημα
Ζόφος -με Εκ'αβη αγγαλιά στο πόνο.
Και την είπαν Ελλάδα και είναι η μάνα μου ,η Πατρίδα μου ,χτυπημένη από τα χέρια του δυνάστη,μα υπερήφανη και δυνατή.
Εμπρός παλλικάρια ξεσυκωθείτε ενάντια στον δυνάστη

Με αγάπη
+Γεώργιος Παπαθανασίου

ΕΙΣ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ

Τίς Αγιες Ημέρες του Θείου Πάθους, εορτάζομε την λαμπρά νίκη μας. Σήμερον ο Κύριος ημών έστησε το τρόπαιο κατά του θανάτου, κατέλυσε την τυραννία του διαβόλου και μας εχάρισε την οδό της σωτηρίας διά της αναστάσεως.
Όλοι χαίρομεν, σκιρτώμεν, αγαλλόμεθα. Αν και ο Κύριός μας Χριστός ενίκησε και έστησε το τρόπαιο, εν τούτοις κοινή είναι η ευφροσύνη και η χαρά μας. Όλα τούτα τα έκαμε διά την δική μας σωτηρία και με τα ίδια μέσα που μας κατεπάλαισεν ο διάβολος, ακριβώς με τα ίδια τον ενίκησεν ο Χριστός. Έλαβε τα ίδια όπλα και τον κατεπολέμησε με αυτά.
Πώς, άκουσέ το. Η Παρθένος, το Ξύλο και ο Θάνατος ήσαν τα σύμβολα της ιδικής μας ήττας. Παρθένος είναι η Εύα. Ουδέποτε είχε γνωρίσει άνδρα, όταν υπέστη την απάτη. Ξύλο είναι το δένδρο και Θάνατος το επιτίμιο εναντίο του Αδάμ. Είδες πως η παρθένος, το ξύλο και ο θάνατος έγιναν τα σύμβολα της ήττας μας;
Κοίταξε τώρα πως έγιναν αίτια της νίκης. Αντί της Εύας η Μαρία, αντί του δένδρου της γνώσεως του καλού και πονηρού, το ξύλο του σταυρού, αντί του θανάτου του Αδάμ, ο θάνατος του Κυρίου. Είδες με ποια μέσα ενίκησε, ενώ με τα ίδια ηττάται; Γύρω από το δένδρο επάλαισε και ενίκησε τον Αδάμ ο διάβολος;
Γύρω από τον σταυρό ενίκησε τον διάβολο ο Χριστός. Και το μεν ξύλο εκείνο, το δένδρο έστελνε εις τον Άδην, ενώ τούτο, το του σταυρού, ανεκάλει και όσους είχον υπάγει εις τον Άδην. Το πρώτον έκρυπτε τον ηττημένο, όπως τον αιχμάλωτο και τον γυμνό, ενώ το δεύτερον, εδείκνυεν εις όλους τον νικητή, προσηλωμένο γυμνό εφ' υψηλού σημείου. Και ο μεν θάνατος εις την πρώτη περίπτωσι συμπαρέσυρε και τους μετά τον Αδάμ, ενώ ο του Χριστού ανέστησε αληθώς και τους προ αυτού θανόντας.
«Ποίος θα περιγράψει τας δυνάμεις του Κυρίου και θα κάνει να εισακουσθούν όλαι αι αινέσεις του;». Διά του θανάτου εγίναμε αθάνατοι, ανέστημεν από την πτώσιν και από νικημένοι κατέστημεν νικηταί. Αυτά είναι τα κατορθώματα του σταυρού, αυτή είναι η μεγίστη απόδειξι της αναστάσεως.
Σήμερον σκιρτούν οι άγγελοι και όλαι αι δυνάμεις του ουρανού αγάλλονται ευχαριστούμενοι διά την κοινή σωτηρία του γένους των ανθρώπων. Αν διά την μετάνοια και ενός αμαρτωλού γίνεται χαρά εις τον ουρανό και την γη, πολύ περισσότερο συμβαίνει τούτο διά την σωτηρία της οικουμένης.
Σήμερον ο Χριστός ηλευθέρωσε την ανθρωπίνη φύσι από την τυραννία του διαβόλου και την επανέφερεν εις την προηγουμένη της ευγένεια. Όταν λοιπόν ίδω την αρχική μου καταβολή ούτω να νικά τον θάνατον, δεν φοβούμαι πλέον, δεν απεχθάνομαι τον πόλεμο, ούτε κάμπτομαι διά την αδυναμία μου, αλλά αισθάνομαι την θεία δύναμι σύμμαχό μου εις το μέλλον. Εκείνος που θα κατανικήσει την τυραννία του θανάτου και θα μπορέσει να αχρηστεύσει την δύναμή του, τί νομίζετε, δεν θα κάνει το παν διά τούς συνανθρώπους του, των οποίων την μορφή εδέχθη ο Χριστός να λάβει λόγω της μεγάλης του φιλανθρωπίας και να πολεμήσει υπό την ανθρωπίνη μορφή τον διάβολο;
Σήμερον η σύναξις των αγγέλων και ο χορός όλων των ουρανίων δυνάμεων αγάλλονται διά την σωτηρία των ανθρώπων. Σκέψου, λοιπόν, αγαπητέ, το μέγεθος της χαράς, αφού και αι ουράνιαι δυνάμεις συνεορτάζουν με ημάς και χαίρουν επίσης διά τα ιδικά μας αγαθά. Αν και είναι ιδική μας η χάρις που μας παρεχώρησε ο Χριστός, εν τούτοις είναι και ιδική των η ευχαρίστησι. Διά τούτο δεν εντρέπονται να συνεορτάζουν μαζί μας.
Αλλά τί λέγω, ότι ,μόνον οι σύνδουλοί μας δεν εντρέπονται να συνεορτάζουν; Ο ίδιος ο Κύριος αυτών, αλλά και ημών, δεν εντρέπται να συνεορτάζει μαζί μας. Αλλά διατί είπον δεν εντρέπεται; Όχι μόνον δεν εντρέπεται, αλλά και το επιθυμεί. Από πού τεκμαίρεται αυτό;
Άκουσέ τον τι λέγει: «Επεθύμησα σφοδρώς να φάγω μαζί σας τούτο το Πάσχα». Δηλαδή αφού επεθύμησε να φάγει, αυτό σημαίνει και να συνεορτάσει. Όταν δεις όχι μόνον τους αγγέλους και την σύναξι όλων των ουρανίων δυνάμεων, αλλά και αυτόν τον Κύριο των αγγέλων να συνεορτάζει μαζί μας, τί σου απομένει διά να ευφρανθείς; Λοιπόν, ας μη είναι κανείς κατηφής σήμερον λόγω πενίας. Η εορτή είναι πνευματική....
Ας εορτάσωμε, λοιπόν, την εορτή της Αναστάσεως του Κυρίου. Ανέστη και μαζί του συνανέστησε την οικουμένη. Και αυτός μεν ανέστη θραύσας τα δεσμά του θανάτου, ημάς δε ανέστησε συντρίψας τας αλυσίδας των αμαρτιών μας. Ο Αδάμ ημάρτησε και απέθανεν. Ο Χριστός δεν ημάρτησε και απέθανε. Καινοφανές και παράδοξο. Ο πρώτος ημάρτησε και απέθανε. Ο δεύτερος δεν ημάρτησε, αλλά απέθανε. Δια ποίον λόγο και διατί; Διά να μπορέσει ο αμαρτήσας και αποθανών να ελευθερωθεί από τα δεσμά του θανάτου μέσω του μη αμαρτήσαντος και αποθανόντος.
Έτσι πολλάκις γίνεται και εις τας περιπτώσεις όσων οφείλουν χρήματα. Οφείλει κάποιος εις κάποιον αργύρια, δεν έχει να τα καταβάλει και ένεκα τούτου φυλακίζεται. Ένας άλλος που δεν οφείλει και που ημπορεί να τα καταβάλει, τα καταθέτει και απολύεται ο υπόλογος.
Το ίδιο έγινε και εις την περίπτωσι του Αδάμ και του Χριστού. Ώφειλε ο Αδάμ τον θάνατον και εκρατείτο υπό του διαβόλου. Ο Χριστός ούτε ώφειλε, ούτε εκρατείτο. Ήλθε όμως και κατέβαλε τον θάνατον υπέρ του κρατουμένου, προκειμένου να τον απολύσει από τα δεσμά του θανάτου.
Είδες το κατόρθωμα της Αναστάσεως; Είδες την φιλανθρωπία του Κυρίου; Είδες μέγεθος φροντίδος; Λοιπόν, ας μη γινώμεθα αγνώμονες δι' αυτόν τον ούτως ευεργετήσαντα ημάς, μήτε, επειδή επέρασε η νηστεία, να καταστώμεν αμελέστεροι. Αντιθέτως, τώρα παρά ποτέ, ας επιμελούμεθα περισσότερον την ψυχή μας, διά να μη γίνεται ασθενεστέρα, όταν ευχαριστώμεν την σάρκα μας, πράγμα που ομοιάζει με το να περιποιούμεθα την δούλη και να παραμελώμεν την δέσποινα.
Eκ του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου

+Γεώργιος Παπαθανασίου

Αρχιεπίσκοπος

Να μας απαντήσει ο Σεβ/τος κ.Παπαμανώλης

Το έτος 2007  το γραφείου τύπου της ΙΣΚΙΕ δια του του Σεβ/του Φρ.Παπαμανώλη ως προέδρου αυτής μεταξύ των πολλών και συκοφαντικών και ρυπαρών δημοσιευμάτων σε βάρος μας ,με κείμενό του στόλισε και την Αδελφότητα του Αγίου Πίου του 10ου και τον ενιστάμμενο καθολικό και αδελφό μας Σεβ/το R.Williamson,σήμερα μέλος της SSPX-SO.
Εμείς στο άδικο αυτό απαντήσαμε για να εισπράξουμε από αυτούς και πάλι την δειλή τους σιωπή.
Γνωρίζουμε βέβαια τις μοντερνιστικές -αιρετικές απόψεις αυτού και του αδελφού του στούς Καπουκίνους Σεβ/του Σπιτέρη,που ενοχλούνταια από την "δράση " των παραδοσιακών -ενισταμμένων αδελφών μέσα στην Καθολική Εκκλησία.
Σήμερα παίρνουν κατάμουτρα άλλο ένα ράπισμα .
Ο Αγιος Πατέρας Φραγκίσκος ,δηλώνει ότι οι ιερουργίες της Αδελφότητος είναι έγκυρες και νόμιμες.
Δυνατό χαστούκι για μια ακόμη φορά.
Ας θυμηθούμε ,την συγνώμη της Αγ.΄Εδρας για τις συκοφαντίες τους σε μένα την ίδια εποχή.
Το ζήτημα της διάστασης νομικά ήταν η έλλειψη της papal mandatum στις χειροτονίες των επισκόπων από τον Μακαριστό Marcel Lefevbre.
Το ίδιο συμαβαίνει με την Αγία μας Εκκλησία.
Αυτά κύριοι της Ελλαδικής Καθολικής Εκκλησίας .Οι πράξεις σας καταδικάζονται ιστορικά.Προσεύχομαι ο Καλός Θεός να σας συγχωρέσει για το κακό που πράξατε.

+Γεώργιος Παπαθανασίου
Αρχιεπίσκοπος

Pope Francis Wants to Overcome Division with SSPX: Status from Abp. Guido Pozzo

Archbishop Guido Pozzo giving a sermon in Rome recently

In an interview with Regina Einig for the German Catholic newspaper Die Tagespost (March 17, 2017), Archbishop Guido Pozzo, Secretary of the Pontifical Commission Ecclesia Dei, reviewed the progress made by the Society of Saint Pius X (SSPX) toward reaching a reconciliation with Rome since Pope Benedict XVI issued the motu proprio Summorum Pontificum in July 2007, almost ten years ago.
Archbishop Pozzo said that the Holy Father intends to maintain a “positive constructive attitude” in the dialogue with the SSPX.  If the Society agrees to a “Doctrinal Declaration” formulated by the Holy See, it may very soon receive from Rome a canonical mission within the structure of a personal prelature. This would enable the Society to keep its “spiritual, theological, liturgical, disciplinary and pastoral identity”.
Archbishop Pozzo admitted that he first heard from the media the rumor that the Society of Saint Pius X planned to purchase the Church of Santa Maria Immaculata on the Esquiline Hill. With gentle irony he noted that it is not his job to negotiate the sale of real estate.
With regard to the ambiguous formulations of the conciliar documents concerning ecumenism, dialogue with non-Christian religions, Church-State relations pertaining to religious liberty, etc., Bishop Bernard Fellay stated in an interview in 2016 that the SSPX reserves the right to denounce what it views as ambiguities and errors, but that it is up to the authorities in Rome to clarify and dispel the misunderstandings on these critical points.
The remainder of the interview with Archbishop Pozzo is given below in English translation:

...I think that even after the reconciliation these misgivings and difficulties that the Society points to should be kept in mind, so as to arrive at a clarification, a more in-depth and subsequently more precise understanding of these points. Moreover the Congregation for the Doctrine of the Faith has intervened repeatedly over the last forty years to elucidate and rectify certain false interpretations or misunderstandings of the conciliar teachings. I do not see why this work of clarification and answering doubts and misgivings cannot continue, if they are presented in an ecclesial and not a polemical spirit.
To what extent do you observe agreement already?
There is complete agreement with the Society of Saint Pius X on one absolutely fundamental point: The Magisterium of the Church is not above the word of God, in Scripture or Tradition, but rather serves it by teaching nothing but what is handed down (cf. Dei Verbum, 10). The Magisterium, for its part, to which Christ entrusted the preservation, defense and interpretation of the deposit of faith, has the task of explaining and elucidating the earlier documents of the Magisterium too—including the documents of the Second Vatican Council—authentically in light of the unbroken Tradition, which certainly advances in the Church with the assistance of the Holy Ghost, yet never with any novelty that contradicts what went before, but rather with a better understanding of the deposit of faith “within the same dogma, the same meaning, and the same judgment” (cf. Vatican I, Dei Filius, 4 and Vatican II, Dei Verbum, 8). This principle must be applied also to the documents of Vatican II, which should be read and understood in the light of Tradition and in agreement with the constant Magisterium of the Church, as Archbishop Lefebvre himself acknowledge in 1981 in a letter to Pope John Paul II.
So that means...?
That means, if an interpretation or an understanding or an implementation of Vatican II is suggested that represents a discontinuity or a break with the Catholic doctrine previously defined or taught by the Magisterium, the interpretation must be rejected as false or inappropriate. The problem is therefore not the Second Vatican Council as such, but rather a certain way of understanding, applying and implementing the Council: the so-called “spirit of the Council”. Pope Benedict XVI spoke about a “true Council” and a “virtual Council”, whereby the latter is the product of the power of the mass media, of modernistic currents in theology, in other words of the “conciliar ideology” that was superimposed on the authentic “mens” [mind, understanding] of the Council Fathers.
In the current issue of the magazine Courrier de Rome published by the Society of Saint Pius X, the authors designate the Mass according to the Missal of Paul VI as “Holy Mass.” Can this terminology be taken to mean that the validity of the new Missal has meanwhile been accepted within the Society?
As far as I know, the Society never called into question the validity of the rite of Holy Mass according to the liturgical books promulgated by Paul VI and John Paul II. As early as 1988, in the protocol prepared by then-Cardinal Ratzinger with the consent of Archbishop Lefebvre, the validity of Holy Mass celebrated according to the Novus Ordo was acknowledged. Because of other matters, then, there was no constructive sequel to the protocol. The Society’s misgivings with regard to the Novus Ordo seem to me to refer to some aspects of the Novus Ordo (for example the Offertory prayers, Communion in the hand, etc.) and also to the manner of celebrating the Eucharist which de facto can be observed in various localities and is often characterized by dogmatic errors and liturgical abuse. But this too can be discussed profitably and clarified. As long as the attitude is constructive, and not polemical or marred by prejudices, discussion about the aforementioned topics can contribute to greater clarity and more detailed definitions, so as to promote the correct, integral doctrine and to avoid the errors, misunderstandings and deficiencies or partisan, superficial interpretations that have been and unfortunately still are characteristic of a particular propagation of the Second Vatican Council and also of the praxis resulting from it in terms of discontinuity and a break with Catholic Tradition.

[Editor's Note: The interviewer is mistaken. The use of the expression "Holy Mass" in Italian is the conventional manner of speaking about Mass generally - the text is a translation of Critina Siccardi and therefore cannot neither be attributed to the SSPX. The use of this expression in the SSPX publication Courrier de Rome and other Italian publications to refer to the Missal promulgated by Paul VI should in no way be interpreted as approval for this deficient form of the liturgy. A further discussion of the deficiencies of the Novus Ordo Missae is contained below.]

Alfredo Ottaviani receiving the "red hat" from Pope Pius XII in 1953

Commentary

Archbishop Pozzo Persists

Since April 2016, this is at least the 4th time that Archbishop Pozzo has given a public interview in which he declares that the whole Second Vatican Council is not to be taken as a binding magisterium. On July 2016, he explained:

On November 16, 1964, the Secretary General of the Council, Cardinal Pericle Felici declared, ‘This Holy Synod defines as binding for the Church only that which is specifically stated as such in terms of Faith and morals.’ Only texts which have been explicitly rated as binding by the Council Fathers are to be adopted as such. It is not ‘the Vatican’ that came up with this, it is stated in the Acts of Vatican II.

And he applied this criterion to Nostra Aetate:

Nostra Aetate carries no dogmatic obligations. Therefore, one cannot expect anyone to accept this Declaration as binding dogma. The Declaration is to be fully understood only in the light of tradition and the permanent teachings.
(Vatican Insider/www.lastampa.it)

Can the Second Vatican Council Be Saved?

We take good note of this interesting change. The extracts of Dei Verbum that Archbishop Pozzo offers today express the traditional understanding of the Magisterium. It is because of that traditional understanding that Archbishop Lefebvre and the SSPX after him had to resist to the novelties of the Council which are opposed to the perennial teaching of the Church.
However, the distinction between a “virtual Council” and a “true Council,” between the Council of the Fathers and the Council of the media corresponds only partially to reality. It might help to eventually accept that the Second Vatican Council contains ambiguities and errors, but that does not save the Council and the subsequent magisterium. The history of the past decades shows most the Church’s hierarchy, including her supreme pontiffs, adopting these errors and imposing deadly reforms not only in the name of the spirit of the Council, but referring to the letter and the authority of the Second Vatican Council.

Is Archbishop Pozzo Condemning the Conciliar and Post-Conciliar Magisterium?
 

How can Benedict XVI—who was the theologian of the progressive Cardinal Joseph Frings and then an artisan of the post-conciliar reforms—denounce a hermeneutic of discontinuity after 40 years of reforms led at in the name of the Council? Is it not a condemnation of the authorities of the Church who have been using and abusing this discontinuity? What is the value of the magisterium of these last 40 years if it consists in the explanations of the wrong Council, the “one of the media,” the “virtual one”? Is the conciliar and post-conciliar magisterium also a virtual and wrong one?
It is, at the very least, clear that the Council’s texts are riddled with ambiguity, as evidenced by the conflicting interpretations surrounding them. Too often these documents are interpreted in a manner that contradicts Tradition. But beyond the ambiguities are plain errors—errors that cannot be dealt with only by way of interpretation; they must be denounced. That is why the SSPX continues its fight against these errors, against these distortions of the Church’s perennial doctrine.
“Error remains error. So we remain today, just as before, just as convinced that there are errors that have been spread in the Church and that are killing the Church”
(Bishop Fellay, Radio Interview with Fr. Lorans – January 26, 2017).

Opposing the New Mass and Saving the Traditional Mass

The SSPX’s position about the Novus Ordo Missae is well known and very intimately tied to its history. It is in the context of the crisis of the priesthood and of the Mass that Archbishop Lefebvre founded the Society. He collaborated in the redaction of A Brief Theological Study of the Novus Ordo Missae, which was written in 1969 and is widely known as the “Ottaviani Intervention.” This intervention condemned the new Mass as “represent[ing], both as a whole and in its details, a striking departure from the Catholic theology of the Mass as it was formulated in Session XXII of the Council of Trent.”
It was because the seminarians at Ecône were taught the theology of the Mass enshrined by Trent that the French episcopate had declared Ecône a “renegade seminary” and calumnies were brought to Paul VI to disqualify Archbishop Lefebvre and his young Society. The Archbishop’s opposition to the Novus Ordo Missae became more and more central as its adverse liturgical consequences became more apparent. The old Mass Archbishop Lefebvre solemnly celebrated in Lille in 1976 became a symbol of Tradition.

1988 Consecrations to Save the Priesthood and the Mass

It was in order to perpetuate the Holy Sacrifice of the Mass through authentic Catholic priests formed according to the wishes of the Council of Trent that Archbishop Lefebvre decided to consecrate four bishops in 1988. During the subsequent years, despite the unjust charges of schism and excommunication, these bishops gave to the Church priests ordained for the Tridentine Mass long before Benedict XVI eventually recognized that this rite had never been abrogated.
To this day, the Society still rejects the idea that the Novus Ordo Missae is a rite which gives the proper honor due to God. The matter is so grave that the SSPX continues to advise the faithful not to assist at it. As Archbishop Lefebvre said in 1971 to a small group of seminarians:

How can I agree to abandon the Mass of All Time or to admit to place it at the same level as the Novus Ordo, created by Annibal Bugnini, with the participation of Protestants to make of it an equivocal supper that eliminates totally the Offertory, and touches the very words of the Consecration.

Deficient but Valid

At the same time, it is important to note that the SSPX has never denied absolutely the validity of the New Mass celebrated according to the typical edition of the 1969 Roman Missal. Validity, however, is not enough. Rather than issue aesthetic criticisms of the Novus Ordo Missae that focus solely on musical selections or the possibility of priests improvising and adapting parts of the Mass according to their personal preferences, the Society focuses instead on the failure of this form of Mass to fully express the Catholic Faith.
The New Mass obscures the propitiatory character of the sacrifice of the Mass, the unique power of the priest as alter Christus, and the Real Presence of Our Lord in the Eucharist. These obfuscations were cleverly designed to align the Roman Rite of the Catholic Church with Protestant liturgical and theological sensibilities in accordance with the troubling ecumenical ambitions of Paul VI and Annibal Bunigni. The end result is that while the Novus Ordo Missae may be valid to the extent that the proper form, matter, and intention are present for the consecration of the bread and wine (which is not always certain), it is still a deficient liturgy insofar as it undermines the true theology of the Mass and can oftentimes promote heresy.
Validity and deficiency can, unfortunately, go hand-in-hand in the New Mass just as it is possible for a person to consume fast food to satisfy their hunger while compromising their health. That is to say, the fast food is perfectly “valid” for this short term purpose, but ultimately deficient for staying healthy over the long run.

Can We Avoid a Polemical Attitude?
 

What does “polemical” mean? If we understand by “polemical attitude” name-calling, harsh and uncharitable condemnations, abuses of power, authoritarianism and arbitrariness, as well as the lack of respect for proper authority, we agree. But if the rejection of polemics means compromising with error, of making no distinction between good and evil, then we do not agree.

Error, whether in faith or morals, is a poison that sickens both the Church and society. Its destructive consequences are painfully clear. And so justice demands that error be identified and combatted—sometimes aggressively—in order to restore health to the Body of Christ and the world at large. Reaffirming truth in its fullness cannot come about without also condemning error.
Bishop Fellay, in the long interview he gave on January 26, 2017 discussed the challenges presented by the potential regularization of the Society with these words:

The problem is, once again, this battle of ideas. Is a Church that for 40 years has imposed a way of thinking, this modernist way of thinking against which we fight, against which, or because of which we were even declared schismatic and everything else, outside of the Church; is this Church ready, yes or no, to let us continue on our path?
(Bp. Fellay, Radio Interview with Fr. Lorans – January 26, 2017)

Pope Francis: SSPX's confessions valid and licit

Read the SSPX's press release about Pope Francis' statement.

At noon Rome time today, the letter of Pope Francis to Archbishop Rino Fisichella (who is heading the Holy Year of Mercy) was published at the Vatican's website.
Concluding the letter was this statement concerning the Society of St. Pius X:

A final consideration concerns those faithful who for various reasons choose to attend churches officiated by priests of the Fraternity of St. Pius X. This Jubilee Year of Mercy excludes no one. From various quarters, several Brother Bishops have told me of their good faith and sacramental practice, combined however with an uneasy situation from the pastoral standpoint. I trust that in the near future solutions may be found to recover full communion with the priests and superiors of the Fraternity.
In the meantime, motivated by the need to respond to the good of these faithful, through my own disposition, I establish that those who during the Holy Year of Mercy approach these priests of the Fraternity of St. Pius X to celebrate the Sacrament of Reconciliation shall validly and licitly receive the absolution of their sins."

In response to this announcement, the Society of St. Pius X's General House has issued a communique expressing its gratitude to Pope Francis for this "fatherly gesture" while reminding that:

In the ministry of the sacrament of penance, we have always relied, with all certainty, on the extraordinary jurisdiction conferred by the Normae generales of the Code of Canon Law."